Yetersiz olduğunuza mı inanıyorsunuz? “Yetersizlik” gerçek mi yoksa kurgumuz mu?
Günlük hayatımızda sık sık “yetersizim” sözcüğünü duyarız. Çoğumuzun söz ettiği bu “yetersizlik hissi”, kişinin hayatın birçok alanında (örneğin iş, okul, aile, ilişkiler) önünde sonunda başarısız olacağına yahut akranlarına kıyasla birçok alanda eksik olduğuna inanmasıdır. Yetersiz olduklarına güçlü bir biçimde inanan şahıslarda, “Ben zekâ, yetenek, bilgi, toplumsal marifet yahut statü açısından başarısızım, eksiğim, yetersizim” üzere niyetler yaygındır. Kişi, bu durumun yapısal bir şey olduğuna ve ne yaparsa yapsın bunu aşamayacağına inanır.
YETERSİZ OLDUĞUMUZA İNANMANIN NASIL SONUÇLARI OLUR?
Yetersizlik inancı, (farkettiyseniz inanç diyorum) kişinin kendisini daima olarak eksik görmesine ve daima kendisini diğerleriyle kıyaslamasına yol açar. Yetersizlik inancı (hissi) yaşayan bireyler, tenkide ve reddedilmeye karşı hassas olur; kendilerini oburlarının yanında inançsız hisseder ve algıladıkları yetersizliklerinden ötürü utanç duyabilirler.
İçsel olarak hissettikleri bu yetersizliğin öbürleri tarafından da fark edildiğini düşünerek korku, keder ve utanç yaşayabilirler. Kişi bu nedenle ömrün her alanında aslında çok daha güzel bir yerde olabilecek iken çok daha azı ile yetinir.
NEDEN OLUR?
Kendimizi nasıl gördüğümüz, ne olduğumuzdan yahut ne yaptığımızdan daha kıymetlidir. Herkesin vakit zaman aklından yetersizlik, inanç eksikliği ve olumsuz benlik kanıları geçer. Kendimiz hakkında nasıl düşündüğümüz ve kendimizi birey olarak nasıl algıladığımız, ekseriyetle bir bahiste düzgün olup olmadığımızı düşünmemizle ilgilidir.
Bir şeyin düzgün ya da makus olup olmadığını yargılayabilmemiz ve düşünebilmemiz, yetkinlik algımızın temelini oluşturur. Bizi öteki canlılardan ayıran en kıymetli şey, çok gelişmiş düşünme sistemimizdir. Bu sistem, her şeye mana vermemize yol açar. Bu anlamlandırma süreci; kişinin kendisini, öteki insanları, dünyayı ve bağlantıları nasıl gördüğünü şekillendirir. Yaşadıklarımızdan sonuçlar çıkarır ve beklentilerimizi bu sonuçlara nazaran belirleriz.
Bu inançları bilhassa erken devir yaşantılarımızdan öğreniriz. Çoklukla çocuklukta yaşanan olumsuz tecrübeler, yetersizlik inancının temellerini oluşturur. O periyotta bu inançlar bize manalı ve hakikat gelir; zira başımıza gelenleri açıklamaya çalışırız. O periyot için bu tıp inançlar gerçek olsa da bu cins inançlar, yetişkinlik periyodundaki kişi ve onun yaşadığı etraf için aslında artık uygun ve faydalı değildir. Lakin kişi, evvelden oluşmuş bu inançlara inanmaya devam ettiği için bu inançlar varlıklarını sürdürür ve kişinin hayatını etkilemeye devam eder.
Dolayısıyla;
Gerçek “yetersizlik” ile yetersizlik inancı farklı şeylerdir ve aslında yetersizlik inancı, gerçek “yetersizliğe” nazaran çok daha yaygındır ve çok daha olumsuz tesirler doğurur! Bu aksilikle başa çıkmanın birinci ve en değerli adımı; bunun gerçeklik değil, bir inanç olduğunu fark etmektir.
