Otistik olduğunuzu gösteren 10 işaret: Çoğu yetişkin anlamıyor

Kaliforniya’da yaşayan 56 yaşındaki Klinik Psikolog Dr. Kim Sage, çoğu yetişkinin otizmli olduğunun farkında olmadığını öne sürüyor. Kendisinin de birkaç yıl evvel otizm spektrum bozukluğuna sahip olduğunu fark ettiğini açıklayan Dr. Sage, otizmli yetişkin sayısının giderek arttığını vurguluyor.

ABD’de 5 milyonun üzerinde yetişkinin otizm spektrum bozukluğu taşıdığı ve bu oranının yaklaşık yüzde 2,21 olduğu biliniyor. Lakin yapılan son araştırmalar, otizm teşhislerinin son yıllarda genç yetişkinler ortasında da artış gösterdiğini ortaya koyuyor. Rutgers Üniversitesi’ne nazaran, otizmli gençlerin dörtte biri çocukluk devrinde teşhis edilmiyor ve bu durum birden fazla vakit yetişkinlikte de fark edilmiyor.

Dr. Sage, otizmin en besbelli belirtilerinden birinin “stimming” ismi verilen tekrarlayan beden hareketleri ve davranışlar olduğunu belirtiyor. Kendisini çoklukla ileri-geri sallanma, kolyeyle oynama ve saçı parmaklara dolama üzere davranışlarla ele veren bu cins hareketler, öncelikli stimülasyon örnekleri ortasında yer alıyor.

Bazı otizmli bireyler, yumuşak battaniyelere dokunmaktan keyif alırken, kimileri ise uzun mühlet kalem kapakları üzere küçük objelerle oynayabiliyor. Deri yolma ve tırnak yeme üzere alışkanlıklar da bu örnekler ortasına giriyor. Ağızla ses çıkarma, tırnakla bir objeye vurma yahut birebir şarkıyı daima dinlemek üzere davranışlar da otizmli bireylerde görülebiliyor.

Dr. Sage, her bireyin bir halde stimülasyon davranışları gösterdiğini fakat bu davranışların, otistik olmayan bireylerde ekseriyetle rahatlama sağlamadığını belirtiyor. Otizmli bireylerde ise bu cins davranışlar; telaş, sıkılma ya da heyecan üzere durumlarla başa çıkmak yolları olarak görülüyor. Kaliforniya’daki Drake Nörofizik Tıp Enstitüsü tarafından yapılan açıklamada, otizmli bireylerin bu cins davranışlarla duygusal durumlarını dengelemeye çalıştığını tabir edildi.

Stimülasyon, otizmli bireylerde şahıstan bireye değişiklik gösterse de; uzmanlar, bu davranışların çoklukla aşırı ya da yetersiz uyarılma durumlarında rahatlama sağlamak hedefiyle ortaya çıktığını belirtiyor. Birden fazla durumda bu cins davranışlar zararsız olsa da, bazen yanlış anlaşılabiliyor ve kasıtlı saldırganlık olarak yorumlanabiliyor. Bilhassa baş vurma, tekmeleme ya da çok deri yolma üzere davranışlar, fizikî yaralanmalara yol açabileceği için dikkatle izlenmesi gerekiyor.

Kötü stimülasyon alışkanlıklarının tedavisinde davranışsal terapiler, çevresel değişiklikler, gerilim azaltma teknikleri ve ilaç tedavileri kullanılabiliyor. Kimi durumlarda, stimülasyon yetişkinlik devrine kadar devam edebilse de, terapi ile semptomlar hafifletilebiliyor.

Dr. Sage, otizmli yetişkinlerde sıklıkla görülen öbür belirtiler ortasında çok hassasiyet, kronik korku ve toplumsal durumlarda yabancılaşma hissinin yer aldığını söz ediyor.

Yapılan araştırmalar, otizm ile otoimmün hastalıklar ortasında bir bağ olduğunu da ortaya koyuyor. Dr. Sage, otizmli yetişkinlerin alerji, otoimmün bozukluklar, kronik ağrı ve sindirim meseleleri üzere sıhhat sorunları yaşayabileceğini belirtiyor.

Dr. Sage, otizmin sıklıkla bipolar bozukluk, depresyon ve obsesif kompulsif bozukluk üzere rahatsızlıklarla karıştırılabildiğine de dikkat çekiyor.

Otizmli yetişkinlerin tedavisinde, ferdi gereksinimler ve zorluklar göz önünde bulundurularak çeşitli yaklaşımlar benimseniyor. Psikoterapi, bilişsel-davranışçı terapi (BDT), toplumsal maharet eğitimi ve ergoterapi üzere tedavi seçenekleri, otizmli bireylerin hayat kalitesini artırmak için kullanılıyor.