Osmanlı Devleti’nde padişahların kaftanlarında, yatak örtülerinde kullanılıyordu: “Bilecik çatması” geleceğe taşınıyor
Halıcılığıyla ünlü Kocaeli’nin Körfez ilçesinin Hereke semtinde doğup büyüyen, 1992’de evlendikten sonra eşinin memleketi Bilecik’e yerleşen 57 yaşındaki Tuzak, küçük yaşlarda anneannesinden ve teyzesinden öğrendiği dokumacılığı, uzun yıllar usta öğretici olarak çalıştığı Bilecik Halk Eğitimi Merkezinde birçok kursiyere öğretip geçen yıl emekliye ayrıldı.
Emekliliğinin akabinde Halk Eğitimi Merkezi Müdürü Seyfettin Yıldız’ın teşvikiyle, atılan sıkı ilmekler sayesinde uzun müddet yıpranmayan, ipek ve keten ipliklerle yapılan “Bilecik çatması” kumaşını dokumayı öğrenen Tuzak, Kent Kurulu bünyesinde açılan kursta istekli usta öğreticilik yapmaya başladı.
Tuzak, haftada 2 gün üçer saat eğitim verdiği 18 bayana, padişahların kaftanlarında, saray eşrafının kıyafetlerinde ve yatak örtülerinde kullanılan “Bilecik çatması” kumaşı dokumayı öğretiyor.
İpek ve keten iplikler kullanarak ortaya çıkardığı kumaşlara çeşitli hayvan ve çiçek figürleri, minyatür desenleri ile kentin tarihi yapılarını dokuyan Tuzak, İtalyan sanatçı Leonardo da Vinci’nin “Son Akşam Yemeği” tablosunu da işlemeye başladı.
Evli ve 2 çocuk annesi Sevil Tuzak, AA muhabirine, bu sanatın yaşatılması için elinden geleni yaptığını söyledi.
Dokumacılığı anneannesi ve teyzesinden öğrendiğini anlatan Tuzak, “Resimleri baz alarak üretim yapıyorum. Ne kadar renk girerse o kadar hoş oluyor. Bilhassa farlı şeyler dikkatimi çekiyor. Etrafımdakilerin bakış açıları çok hoş ve kursiyerler gittikçe çoğalıyor. Bilecik’e bu türlü bir şey kazandırdığım için çok memnunum.” dedi.
“GÜNÜMÜN 1-2 SAATİNİ ÇATMA DOKUMAYA AYIRIYORUM”
Tuzak, kursiyerlerinin ilerleme katettiğini, bazılarının çatmalarını satışa sunduğunu lisana getirdi.
Üretim sürecine ait konuşan Tuzak, şu bilgileri verdi:
“Genelde Sanat Sokağı’ndaki atölyemde üretim yapıyorum. Evvel dikey tezgahlarda çözerek başlıyoruz. Sonra gücüsünü (arka ve ön çözgü tellerinin ayrılması) yapıyoruz. Ardından kilidini yaparak dokumaya başlıyoruz. Eserin bitmesi boyutuna nazaran değişiyor. Örneğin bir seccade 4 ila 6 ay ortasında bitebiliyor. Ebat büyüdükçe müddet uzar. Günümün 1-2 saatini çatma dokumaya ayırıyorum.”
Kursiyerlerden 58 yaşındaki Emine Karataş da Tuzak’la geçen yıl resim kursu için gittiği Halk Eğitimi Merkezi’nde tanıştığını, daha sonra çatma dokumaya başladığını belirtti.
Kursta keyifli vakit geçirdiklerini anlatan Karataş, “Düğüm atmayı, çözmeyi öğreniyoruz. Çatma yapmak hoşuma gidiyor, bu sanata dair her şeyi öğrenmek istiyorum. Gelecekte çatmaya hakim olup eğitmenlik de yapmak isterim. Öğrenmek isteyen herkese yardımcı olurum.” dedi.
61 yaşındaki Sema Kacav ise sınıf öğretmenliğinden emekli olduktan sonra boşluğa düştüğünü, bu sebeple kursa başladığını anlattı.
Tuzak’ın çalışmalarına hayran kaldığını vurgulayan Kacav, “Çok beğendim. ‘Ben de senin kursiyerin olayım’ dedim. Birlikte hoş işler yapıyoruz. Mutluyum, kursu çok seviyorum.” diye konuştu.
