İkinci Dünya Savaşı sonrasında Batı Avrupa’nın güvenliğinin tekrar yapılandırılması hedefiyle NATO, Kuzey Atlantik Örgütü Antlaşması ile siyasi ve askeri bir birlik olarak kuruldu.

Ana misyonu müttefiklerin güvenliğini korumak ve savunmak olan NATO, Atlantik’in iki yakasından üyelerini demokrasi ve hukukun üstünlüğü üzere ortak pahalar etrafında de bir ortaya getiriyor.

Bu paydaşlığın en değerli boyutu, Kuzey Atlantik Antlaşması’nın ortak savunma taahhüdü sağlayan 5. unsuruyla ortaya çıkıyor. Bu unsur, NATO’nun bir atak yahut taarruz tehdidine karşı üyelerini savunmasını ve bir üyesine yapılan saldırıyı tüm üyelerine yapılmış varsayarak harekete geçmesini öngörüyor.

NATO’NUN GENİŞLEMESİ VE TÜRKİYE’NİN NATO’YA KATILMASI

Açık kapı siyaseti yürüten ve gerekli kriterleri yerine getiren tüm “Avrupa” ülkelerine üyelik imkanı sunan NATO, kurulduğu 1949’da 12 üyeli iken, 73 yılda 30 üyeli bir ittifak haline dönüştü.

Türkiye; ABD, Belçika, İngiltere, Danimarka, Fransa, Hollanda, İtalya, İzlanda, Kanada, Lüksemburg, Norveç ve Portekiz’in imzalarıyla kurulan NATO’ya 1952’de Yunanistan ile katıldı.

Almanya 1955’te, İspanya 1982’de NATO’ya katılırken, 1999’daki genişlemede Çekya, Macaristan ve Polonya üye oldu.

2004’teki genişlemede Bulgaristan, Estonya, Letonya, Litvanya, Romanya, Slovakya ve Slovenya dahil olurken; 2009’da Arnavutluk ve Hırvatistan, 2017’de Karadağ, 2020’de Kuzey Makedonya ittifaka katıldı.

NATO’NUN İŞLEYİŞİ

NATO’nun ana karargahı, Belçika’nın başşehri Brüksel’de bulunuyor. Burada İttifak’ın kararları, 29 üye tarafından “oy birliğiyle” alınıyor.

Müttefikler, farklı düzeylerde bir ortaya gelip güvenlik meseleleriyle ilgili istişarelerde bulunuyor.

Ana karargahta her ülke, bir büyükelçinin önderliğindeki daimi temsilciliklerle faaliyet gösteriyor. Büyükelçi, temsil ettiği ülkenin çıkarlarını NATO nezdinde savunuyor, istişareler yürütüyor ve karar alma sisteminde kilit rol oynuyor.