Mevsimlik bayram Nevruz yaklaşıyor: Nevruz ne zaman?
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) nezdinde “Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi”ne 2009’da dahil olan Nevruz, BM tarafından da “Uluslararası Nevruz Günü” olarak ilan edildi.
Farklı toplulukların inanışlarında değişik isimler altında şenliklere bahis olan dünyanın en eski bayramı Nevruz, Avrasya’nın geniş coğrafyasında yaşayan halklarda baharın müjdecisi ve yeni gün olarak biliniyor.
NEVRUZ NE VAKİT?
Nevruz her yıl 21 Mart tarihinde kutlanıyor. Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan, Afganistan ve Tacikistan’da ulusal bayram olarak kutlanan Nevruza verilen isimler yöreden yöreye bile değişiklik gösteriyor.
Farsça “yeni gün” manasına gelen Nevruz, dünyadaki çeşitli Türk topluluklarında “en ulu gün” olarak biliniyor ve “navrız”, “yeni gün”, “mart dokuzu”, “ulu kün”, “şagaa”, “ısıah”, “yengi kün”, “çıl pazı” üzere isimlerle anılıyor.
DİNİ İNANIŞLAR VE EFSANELER
Kimi topluluklar, bu günü Allah’ın dünyayı yarattığı gün, bazıları Nuh Peygamber’in yere birinci ayak bastığı gün, bazıları ise birinci insanın yaratıldığı gün olarak değerlendirirken, birtakım topluluklar geceyle gündüzün eşit olduğu bu günü, baharın müjdecisi kabul ediyor.
Bu bayram, geleceğe dair umut, istek ve temennileri de içinde barındırıyor. Bu tarafıyla dünyada tek ve özgün olan Nevruz Bayramı, tabiattaki dirilişin yanı sıra beşere dair umudu ve en hoş dilekleri de temsil ediyor.
Eski Türkler ile İranlıların Yılbaşı kabul ettikleri gün, Türklerin birinci takvimi olan Oniki Hayvanlı Türk Takvimi’nde de yer alıyor.
BARIŞ VE KARDEŞLİK GÜNÜ
Ateş, su, toprak, mağara üzere Nevruz söylencelerinde geçen ögeler tüm insanlığın vazgeçilmezleri ortasında bulunuyor lakin bilhassa ateş Türkler için hangi din yahut inançtan olurlarsa olsunlar büyük kıymet taşıyor. Altay halklarından Tatarlara, Azerilerden Karaimlere, Gagauzlara kadar pek çok Türk halkı tarafından ateşle su ruhsal ve bedensel arınma için gerekli görülüyor. Bu nedenle Türk coğrafyasında Nevruzda ateş yakmak ve yeterli dileklerde bulunarak ateş üzerinden atlamak bir gelenek sayılıyor.
Dargınlar barıştırılıyor, yoksullara, kimsesizlere ve yaşlılara maddi ve manevi yardım yapılıyor.
