Marmara’nın kabusu müsilaj: 7 belediyeye acil yazısı gönderildi
Marmara Denizi’ni tesir altına alan müsilaja ait belediyelere ikaz yazısı gönderildi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya nazaran; Marmara Denizi’nde ortaya çıkan müsilaj sonrası, 8 Haziran 2021 tarihinde çalışma başlatıldı.
7 Temmuz 2021 prestijiyle deniz paklığı tamamlandı. Müsilajın tekrar etmemesi için Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı koordinasyonunda ilgili kurum ve kuruluşlar ile üniversitelerin iştirakiyle 22 maddelik “Marmara Denizi Aksiyon Planı” hazırlandı.
Süreci takip etmek ve tahlil teklifleri sunmak için de Müsilaj Bilim ve Teknik Kurulu oluşturuldu. Hazırlanan aksiyon planı, Marmara’ya kıyısı olan 7 ilin üst seviye yöneticileri ile imza altına alındı.
MÜSİLAJIN EN DEĞERLİ SEBEPLERİNDEN BİRİ AZOT VE FOSFOR KİRLİLİĞİ
Eylem planında müsilajın en değerli sebeplerinden birinin noktasal kaynaklı azot ve fosfor kirliliği olduğu belirtildi.
5’nci maddede Marmara Denizi Hidrolojik Havzası’nda yer alan atık su arıtma tesislerinin tamamının ileri arıtmaya dönüştürülmesi ile ilgili talimat verildi. Bakanlık genelgesi ile havzada deşarj standartlarında kısıtlamalar yapıldı.
3 yıl içinde bu ileri atık su arıtma tesislerinin kurulup işletmeye alınması zaruriliği getirildi. Birebir hususla belediyelerin atık su gelirinin yarısını bu tesisleri kurmak için kullanmaları mecburî tutuldu. Ayrılan bu gelirlerin belirtilen emel dışında kullanılamayacağı da karar altına alındı.
Belediyeler kentsel atık su arıtma tesislerinin azot ve fosfor giderimini sağlamaları için uyarıldı.
Ayrıca, 2872 sayılı Etraf Kanunu’na 10 Haziran 2022 tarihinde ek edilen unsurla de 7 vilayette ileri atık su arıtma tesisi olmayan belediyelerden, 6 ay içinde planlarını hazırlayıp bakanlığa sunmaları istendi.
DEĞERLENDİRME TOPLANTILARI
27 Haziran 2024’te Marmara Denizi Hareket Planı Uyum Konseyi’nin 4’üncü toplantısını gerçekleştirildi.
Bir ay içerisinde ilgili belediyelerin atık su arıtma tesislerinin ileri biyolojik atık su arıtma tesislerine dönüşümü ile ilgili yer tahsisi, imar planı, finans ve gibisi sıkıntıların giderilmesi için sürecin devam ettirilmesi ve sonucun bakanlığa bildirilmesi istendi. 14 Ağustos 2024’te ise evvel İstanbul, akabinde 23 Aralık 2024’te de Kocaeli, Bursa, Balıkesir, Tekirdağ, Yalova, Çanakkale kıymetlendirme toplantıları yapıldı.
Gelinen noktada Marmara Denizi Aksiyon Planı’nda yer alan 22 aksiyondan 3’ü hayata geçirilmedi. Son periyotta Marmara Denizi’nin genelinde, deniz yüzeyinden 5 ile 25 metre ortasında değişen derinliklerde müsilaj oluşumuna dair haberler kamuoyunda yer almaya başladı.
25 Aralık 2024’te Müsilaj Bilim ve Teknik Kurulu Ankara’da topladı. Toplantıda da yerine getirilmeyen 3 kıymetli unsurdan biri olan ileri biyolojik atık su arıtma tesislerinin eksikliği vurgulandı. İleri arıtmaya dönüşüm oranının yüzde 0,7 ile sonlu kaldığına dikkat çekildi.
Müsilaj Bilim Teknik Şurası’nın, “Kirlilik girdisinin azaltılması için bilhassa belediyelerin yapma taahhüdünde bulundukları ileri atık su arıtma tesislerini bir an evvel tamamlamaları ve kontrollerin sıkılaştırılması tavsiyeleri doğrultusunda Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Marmara Denizi’ne komşu İstanbul, Kocaeli, Bursa, Balıkesir, Tekirdağ Büyükşehir belediyeleri ile Yalova ve Çanakkale belediyelerine misyonlarını yapmaları için ihtar yazısı gönderdi.
Yazıda “Havzadaki atık su arıtma tesislerinin ileri arıtmaya dönüşümünde kâfi düzeye ulaşılamadığı görülmektedir. İş termin planı sunan 169 tesisten sırf 42 adedinde öngörülen çalışmalar tamamlanmıştır.
Söz konusu tesislerin kapasitesi düşük olduğundan 2021 yılında yüzde 51 olan ileri biyolojik atık su arıtma hizmeti alan belediye nüfusu oranında sırf yüzde 0,7’lik bir artış olmuştur.
Bu prestijle, Marmara Denizi’nde müsilaj üzere problemlerin bir daha yaşanmaması ismine yönetiminiz tarafından yapılması gereken atık su altyapı yatırımlarının mevzuatta tanımlanan mühletin de sonuna yaklaşıldığı göz önünde bulundurularak bir an evvel hayata geçirilmesi konusunda bilgilerinizi ve gereğini rica ederim.” denildi.
