Kontrol, sansür ve ceza: Esad’ın gölgesinde gazeteci olmak
REJİMİN PROPAGANDA KOLU
İç savaşla boğuşan Suriye’de son 13 yıldır gazetecilerin özgürce haber yapmasına müsaade verilmiyordu, zira haber ajansları Esad rejiminin propaganda uğraşlarının ön saflarında yer alıyordu.
8 Aralık’ta Esad’ın devrilmesinden bu yana güncellenmeyen Sana ana sayfası, Esad rejiminin yayınladığı son başlığı manşetinde tutuyordu.
Birkaç saat evvel Moskova’ya kaçan devrik başkan için, “Başkan Esad işini, ulusal ve anayasal misyonlarını üstleniyor” başlıklı bir haber yayınlanmıştı.
ESAD DÜŞERKEN “HER ŞEY YOLUNDA” DEDİLER
Suriye’nin ulusal haber ajansı Sana’nın Esad rejiminin devrilmesinden evvelki haberlerinde, Suriye’de her şeyin yolunda olduğu argüman ediliyordu.
Muhalif kümeler Şam’a doğru ilerlerken haber ajansı, yalnızca fotoğraf çekimi yaptıklarını söyledi. Suriye hükümet güçleri mevzilerini toplu halde terk ederken “stratejik tekrar konuşlanmalardan” kelam edildi.
REJİMİN DEZENFORMASYON ANAHTARI
Sana gazetecileri beyinleri yıkanmamıştı; muhalefetin rejim güçlerine karşı ilerleme kaydettiğini biliyorlardı.
Ancak haber merkezindeki yıllarca süren denetim ve sansür, gerçeği yazmalarını engellemişti.
İç savaş boyunca Sana, rejimin kelamlarını papağan üzere tekrarlayarak, kendisini Suriye ve Rusya’nın dezenformasyon kampanyasının anahtarı haline getirdi.
Suriyelilerin yüzde 90’ından fazlası yoksulluk sınırının altında yaşarken, haber ajansı Şam’da eko-otobüslerin kurulmasını bildirdi.
“KİMİN MUHBİR OLDUĞUNU BİLEMİYORDUK”
Gazetecilerin rejimin çizgisine ters hiçbir şey yazmamasını sağlamak için Suriye istihbarat casusları, muhabirleri gözlemlemek üzere ofise muhbirler yerleştirdi.
Suriyeli gazetecilerden biri, “Aramızda meslektaşları hakkında rapor yazanın kim olduğunu bilmiyordunuz. İşe ne vakit geldiğinizi, ne vakit çıktığınızı, tuvalette ne kadar vakit geçirdiğinizi bildiriyorlardı.” diye konuştu.
“TÜM GAZETECİLERİN GÖZALTI ÖYKÜLERİ VARDI”
Gazetecilerin toplumsal medya profilleri izleniyordu. Muhalif bir görüş tabir eden bir durum yahut kuşkulu bir yorumda “beğeni” bile yetkililerin dikkatini çekiyordu.
Neredeyse tüm Sana gazetecilerinin gözaltına alınma öyküleri vardı.
İddia edilen cürümler ortasında Suriye’nin prestijini zedelemek, devrimci faaliyetler düzenlemek, İsrail ismine çalışmak ve İran ismine çalışmak vardı.
Bedensel ziyan tehdidi altında, gazetecilerden gözleriyle gördükleri gerçeği inkar etmeleri ve bunun yerine rejimin halkla alakalar grupları tarafından kendilerine gönderilen basın bültenlerine inanmaları istendi.
REJİM ÇÖKTÜ, GAZETECİLER DÖNDÜ
Ekonomik şartlar kötüleştikçe, Suriye rejimi makalelerine giderek daha da dehşetli istatistikler ve sayılar yerleştiriyordu.
Yıllarca süren baskılara karşın Sana’daki gazeteciler Esad rejiminin devrilmesinden iki gün sonra işe geri döndüler.
