Kendi başarını kabullenebiliyor musun? Imposter Sendromu
Başarıya ulaşmak şiddetli bir seyahattir, fakat bu seyahatin en büyük engellerinden biri bazen kendi içimizden gelir. Hepimiz vakit zaman öz tenkit yaparız, lakin birtakım beşerler muvaffakiyetlerini içselleştiremeyerek kendilerini bir sahtekar üzere hisseder. İşte tam da bu noktada, psikoloji literatüründe ‘Imposter Sendromu’ olarak isimlendirilen durum devreye girer.
IMPOSTER SENDROMU NEDİR?
Imposter Sendromu, bireyin kendi muvaffakiyetlerini kabullenememesi, bunları içselleştiremeyerek dışsal faktörlere bağlamasıdır. “Şanslıydım”, “Doğru vakitte hakikat yerdeydim” yahut “Beni abartıyorlar” üzere niyetler bu sendromun en besbelli işaretleridir. Birey, ne kadar başarılı olursa olsun, bir gün ‘gerçek yüzünün’ ortaya çıkacağı ve aslında kâfi olmadığı fark edileceği korkusunu taşır.
IMPOSTER SENDROMUNUN ETKİLERİ
Bu sendrom bireyin hem ruhsal hem de toplumsal hayatında değerli aksiliklere yol açabilir:
•Başarılarını görmezden gelir: Kazandığı muvaffakiyetleri küçümseyerek, kendini hak etmediğini düşünür.
•Özgüven kaybı yaşar: Kendi bedelini sorgulamaya başlar, vakitle özgüveni düşer.
•Aşırı çalışma yahut erteleme: Kendini daima kanıtlamak için çok çalışabilir yahut başarısız olmaktan korktuğu için risk almaktan kaçınarak işleri erteleyebilir.
•Sürekli gerilim ve telaş hisseder: Her an başarısız olabileceği kaygısıyla yüksek dert yaşar.
•İzolasyon eğiliminde olur: İnsanların onu değerlendirmesinden çekinerek toplumsal ortamlardan uzaklaşabilir.
•Depresyon ve anksiyete riski artar: Daima kendini yetersiz görmek, depresif ruh haline ve ağır korkulara yol açabilir.
IMPOSTER SENDROMUNUN NEDENLERİ
Bu sendromun gelişiminde birçok faktör rol oynayabilir:
1.Çocukluk Periyodu ve Aile Faktörleri: Çocuklukta ebeveynlerin çok beklentili, mükemmeliyetçi ve eleştirel tavrı bireyin ileriki ömründe kendi muvaffakiyetlerini sorgulamasına neden olabilir.
2.Kültürel ve Toplumsal Tesirler: Muvaffakiyet ve yeterlilik konusunda yüksek standartlar belirlenen toplumlarda bireyler, diğerleriyle kıyaslanma baskısını daha ağır hissedebilir.
3.Psikolojik Eğilimler: Anksiyete, depresyon ve düşük öz-değer algısı üzere faktörler Imposter Sendromu’nu daha da güçlendirebilir.
IMPOSTER SENDROMU İLE BAŞ ETME YÖNTEMLERİ
Bu sendromun tesirlerini azaltmak ve başarılarımızı içselleştirmek mümkündür. İşte bu hususta atılabilecek birtakım adımlar:
1. Farkındalık Geliştirmek
Öncelikle, Imposter Sendromu yaşadığımızı kabul etmek değerli bir adımdır. Başarılarımızı gözden geçirerek, elde ettiğimiz sonuçların baht yapıtı olmadığını fark etmek sürecin birinci evresidir.
2. Öz-Şefkat ve Olumlu İçsel Diyalog
Kendi başarılarımızı küçümsemek yerine, onlara hak ettiğimiz pahası vermeliyiz. “Ben bunu başardım zira çok çalıştım” üzere olumlu içsel diyaloglar geliştirmek, öz-şefkatimizi artırır.
3. Gerçekçi Gayeler Belirlemek
Başarılarımızı küçümsemek yerine, kendimize ulaşılabilir maksatlar koyarak her adımın kıymetini bilmek gerekir. Küçük ancak somut amaçlar belirleyerek ilerlemek, özgüvenimizi pekiştirir.
4. Başarılarımızı Yazıya Dökmek
Kendi başarılarımızı yazılı hale getirmek, onlara somut bir ispat olarak bakabilmemizi sağlar. Aldığımız olumlu geri bildirimleri kaydetmek de bu süreçte yararlı olabilir.
5. Dışarıdan Takviye Almak
Sevdiğimiz beşerlerle, mentorlarımızla yahut bir terapistle bu mevzuyu paylaşmak, kendi fikirlerimizi daha objektif bir biçimde değerlendirmemize yardımcı olabilir.
Imposter Sendromu, bireyin kendine olan inancını zedeleyen ve muvaffakiyetlerini gölgelemesine neden olan bir ruhsal fenomendir. Lakin farkındalık kazanmak, kendimize daha nazik olmak ve başarılarımızı sahiplenmek, bu sendromla başa çıkmanın anahtarıdır. Unutmayın, muvaffakiyetlerinizin mimarı sizsiniz ve onları sonuna kadar hak ediyorsunuz!
