İsrail ABD’nin ateşkes planını onayladı: Gazze’de Ramazan boyunca geçici ateşkes

Hamas ile İsrail ortasında varılan ateşkes ve esir takası mutabakatına nazaran, ikinci kademe için 3 Şubat’ta başlaması gereken müzakerelere başlanmadan, mutabakatın birinci kademesi sona erdi.

İkinci evre için müzakerelerin başlamaması, İsrail’in Gazze Şeridi’nde soykırımı sürdürmesi, İsrail baskısının artmasıyla mevcut basamağın devam etmesi ve kapsamlı bir mutabakata varılması üzere pek çok muhtemel senaryonun kapısını aralıyor.

İSRAİL, ATEŞKESİN RAMAZAN BOYUNCA UZATILMASI PLANINI ONAYLADI

İsrail Başbakanlık Ofisinden yapılan açıklamada, Başbakan Binyamin Netanyahu başkanlığında İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, üst seviye askeri kumandanlar ve müzakere heyetinin iştirakiyle güvenlik toplantısı yapıldığı belirtildi.

Plana nazaran önerilen ateşkesin birinci gününde Gazze’deki İsrailli esirlerin yarısının meyyit yahut sağ olarak hür bırakılacağına dikkati çekilen açıklamada, “Kalıcı bir ateşkes sağlanması halinde ise Gazze’deki esirlerin öteki yarısı özgür bırakılacak.” sözlerine yer verildi.

Açıklamada, “Witkoff’un mevcut şartların savaşı sona erdirmek için sonuncu bir muahedeye varılmasına müsaade vermediğini, uzun vadeli bir ateşkes için müzakerelerin yürütülmesinin daha fazla vakit gerektirdiğini göz önünde bulundurarak planının ateşkesi uzatmayı amaçladığını söylediği.” bilgisi paylaşıldı.

Planın, müzakerelerin ilerlememesi halinde İsrail’e, 42 gün sonra savaşa yine başlama hakkı verdiğine işaret edilen açıklamada, “İsrail, esirleri kurtarmak maksadıyla ABD teklifini kabul etti lakin Hamas şimdi bunu kabul etmedi.” argümanına yer verildi.

Açıklamada, Hamas’ın tavrını değiştirmesi ve Witkoff planını kabul etmesi halinde İsrail’in derhal planın ayrıntıları hakkında müzakerelere başlayacağı vurgulandı.

İsrail’in açıklamasına ait Hamas, arabulucular Mısır ve Katar ile Witkoff’tan şimdi bir açıklama gelmedi.

İSRAİL BİRİNCİ KADEMENİN UZAMASINI İSTİYOR

İsrail, esir değişimi muahedesinin birinci etabını, mümkün olan en fazla sayıda Gazze Şeridi’ndeki İsrailli esiri hür bırakacak halde ve bunun için rastgele bir karşılık teklif etmeden uzatmak istiyor.

Hamas, bunu reddederek, İsrail’in ateşkes muahedesinde öngörülenlere uymasını talep ediyor ve arabuluculara, İsrail’in Gazze Şeridi’nden çekilmesi ve taarruzların büsbütün durdurulmasını kapsayan ikinci kademenin müzakerelerine derhal başlama davetinde bulunuyor.

Hamas, ikinci etaba ait müzakerelerin başlatılması ve İsrail’in Philadelphi Koridoru’ndan çekilmesi konusunda ısrarcı, bu sebeple görüşmelerde ilerleme kaydedilemedi.

Kahire görüşmeleri sırasında, Hamas, İsrail’in Gazze’de bugün sona erecek olan ateşkesin 42 günlük birinci kademesini uzatma formülünü reddettiğini bildirdi.

Habere nazaran, mutabakatın uzatılması, Hamas’ın elindeki İsrailli esirleri özgür bırakmaya devam etmesi, buna karşılık İsrail’in yalnızca Gazze’ye yardım akışının devamına ve kimi Filistinli esirlerin özgür bırakılmasına müsaade vermesi şartına bağlı.

“HAMAS BUNA HAZIR”

Hamas Sözcüsü Hazim Kasım, İsrail’i ikinci kademeyi uygulamaya bağlı kalması için arabulucuların uğraşları olduğunu belirten Kasım, Hamas’ın her evrede muahedeye ısrarla bağlı olduğunu vurguladı.

Hamas’ın ikinci etap müzakerelere başlamaya hazır olduğunu lisana getiren Kasım, “Hamas, teknik, profesyonel ve siyasi seviyede buna hazırdır.” dedi.

İsrail’in birinci kademeyi uzatma isteğine ait Kasım, Tel Aviv’in “savaşı durdurma ve Gazze Şeridi’nden çekilme kelamı vermeden, esirlerini Gazze’den geri almak istediğini” söyleyerek, bunun muahedede öngörülenlere ters olduğunu ve reddettiklerini vurguladı.

BİRİNCİ BASAMAK SONRASI SENARYOLAR

Filistinli analist ve muharrir İbrahim el-Medhun, Gazze Şeridi’nde ateşkesin birinci etabının akabinde gelecek periyot için 4 senaryonun bulunduğunu söyledi.

Birinci senaryonun, savaşın ve imha siyasetinin eski haliyle, ABD’nin direkt iştirakiyle, kapsamlı kara harekâtı, yıkım ve öldürme biçiminde geri dönmesi olduğunu lisana getiren Medhun, İsrail idaresi içerisinde çok akımların ön plana çıkmasına karşın, mevcut bölgesel ve memleketler arası dengelerin gölgesinde bu senaryonun gerçekleşme ihtimalinin imkansız olduğunu vurguladı.

İkinci senaryonun ise, bir takas muahedesi olmadan ve Gazze’den çekilme, ablukanın kaldırılması ve Hamas’ın öteki talepleri üzere yeni icraatlar alınmadan, mevcut durumu koruyarak sükunetin sürdürülmesi üzerine odaklandığını tabir eden Medhun, bu senaryonun gerçekleşme ihtimalinin sıkıntı olduğunu, zira Hamas’ın, İsrail’in istediği karşılıksız bir takas mutabakatını reddettiğini söyledi.

Medhun, bu senaryonun İsrail’in kapsamlı bir savaşa girmeden yardım girişini denetim ederek ve suikastları tırmandırarak ateşle müzakere siyasetine dayandığını belirtti.

Üçüncü ve en mümkün senaryonun ise mevcut sürecin İsrail baskısının artmasıyla devam etmesi olduğunu aktaran Medhun, bununla ilgili olarak şunları söyledi:

“İsrail, yardımı bir baskı aracı olarak kullanacak, yardımın idaresini ve dağıtımını denetim edecek, hava atakları yapmak üzere uçaklar gönderecek ve tahminen de kimi sonlu kara taarruzları düzenleyecek, kapsamlı bir savaş ilan etmeden daima bir gerginlik durumu yaratmayı amaçlayacak.”

Medhun, dördüncü senaryonun ise çatışmayı kökten sonlandıracak kapsamlı ve süratli bir mutabakata varılmasını, yani Gazze’den büsbütün çekilmeyi, ablukanın kaldırılmasını ve her iki taraftan tüm esirlerin hür bırakılmasını içeren bir mutabakata varılmasını öngördüğünü lisana getirdi.

SÜRECİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Medhun, mutabakatın gelecekteki seyrini belirlemede birkaç faktörün tesirli olduğunu, bunlardan birincisinin İsrail faktörü olduğunu, İsrail içindeki çok akımların hala tırmanmaya hakikat ilerlediğini ve bu durumun kapsamlı siyasi tahlillere ulaşma bahtını zorlaştırdığını belirtti.

İkinci faktörün Filistin faktörü olduğunu, çünkü Hamas ve direnişin, disiplinini ve her türlü olasılıkla başa çıkmaya hazır olduğunu kanıtladığını lisana getiren Medhun, Hamas’ın savaş peşinde olmadığını, tersine sükuneti sağlamak için çalıştığını, tırmanma halinde ise her vakit sert reaksiyon verme eğiliminde olduğunu söz etti.

ABD’nin tavrının da bir öbür etken olduğunu kaydeden Medhun, çünkü muahedede gelecekte rastgele bir teşebbüsün, bilhassa Hamas’ın siyasi sahneden dışlanması olmak üzere kaidelerin gözden geçirilmesini gerektireceğini, çünkü etkin direnişin iştiraki olmadan kapsamlı bir tahlil mümkün olmadığını belirtti.

Diğer bir aktörün ise Arap faktörü olduğunu aktaran Medhun, Arap ülkelerinin Gazze’deki Filistinlilerin acılarını hafifletmek ve çatışmanın bölgeye yayılmasını önlemekle ilgilendiği bir periyotta, Mısır’ın bölgesel sükûneti sağlamada temel bir rol oynadığını söyledi.

15 AY SONRA GELEN ATEŞKES

Hamas ve İsrail ortasındaki ateşkes, Gazze’de 15 aydan fazla süren savaşın akabinde 19 Ocak’ta yürürlüğe girmişti. Hamas, İsrail hapishanelerinde tutulan yüzlerce Filistinli mahkum karşılığında, 25 İsrailli rehineyi özgür bırakmış, 8 rehinenin de cansız vücutlarını İsrail’e iade etmişti. Amerika Birleşik Devletleri, Katar ve Mısır’ın arabuluculuk yaptığı ateşkesin ikinci kademesinin bugün başlaması bekleniyordu.