Araştırmacılar, bunama, felç ve yaşlılık depresyonu üzerine yapılan 37 çalışmayı mercek altına aldı. Bulgular, bu üç hastalıktan en az ikisinin, değiştirilebilir ömür stili faktörleriyle yakından bağlı olduğunu gösterdi.

Diyabet, yüksek kolesterol, obezite, alkol kullanımı, işitme kaybı, uyku düzensizlikleri üzere besbelli sıhhat meselelerinin yanı sıra; ömürden doyum alma, toplumsal etkileşim, ağrıya hassaslık ve işitme kalitesi üzere daha az fark edilen ögeler da risk faktörleri ortasında yer aldı.

Yüksek tansiyon, yetersiz beslenme ve fizikî hareketsizlik ise bu üç rahatsızlığın ortak tabanda buluştuğu temel riskler olarak belirlendi. Araştırmaya nazaran, yüksek tansiyonun beyin damarlarına ziyan vererek hem bunama hem felç hem de depresyon riskini artırabileceği vurgulandı.

“HASTALIKLAR BİRBİRİYLE BAĞLANTILI”

Çalışmanın başyazarı ve Harvard bağlı Brain Deva Labs’de doktora sonrası araştırmacı olan Dr. Jasper Senff, “Demans, felç ve yaşlılık depresyonu birbirine bağlı ve iç içe geçmiş hastalıklardır. Biri görüldüğünde, oburlarının ortaya çıkma mümkünlüğü da artar” dedi. Senff, ortak risk faktörlerine odaklanarak bu hastalıkların önlenebileceğini ve böylelikle toplumda yaşa bağlı beyin rahatsızlıklarının yükünün azaltılabileceğini belirtti.

Araştırmanın sonuçları bu ay Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry mecmuasında yayımlandı.

Analiz edilen 37 çalışmadan 36’sı felç, 16’sı bunama ve 2’si yaşlılık depresyonu üzerineydi. Elde edilen bilgilere nazaran, en az iki hastalıkla irtibatlı bulunan 17 değiştirilebilir risk faktörü şu biçimde sıralandı:

Kan basıncı, böbrek hastalığı, kan şekeri, kolesterol, alkol kullanımı, beslenme, işitme kaybı, kronik ağrı, fizikî aktivite seviyesi, ömür emeli, uyku nizamı, sigara kullanımı, toplumsal etkileşim ve gerilim.

Araştırmada, bilhassa yüksek tansiyon ve önemli böbrek hastalıklarının bu üç rahatsızlık üzerinde en büyük tesire sahip olduğu belirlendi. Uzmanlara nazaran, yüksek tansiyon hem damar yapısını bozarak felce ve bunamaya taban hazırlıyor, hem de beyindeki inflamasyonu artırarak depresyon riskini yükseltiyor.

Böbrek hastalıklarının ise ziyanlı toksinlerin bedende birikmesine neden olarak hem damar sıhhatini hem de beyin hücrelerini olumsuz etkileyebileceği belirtildi.

Çalışma birebir vakitte fizikî aktivitenin, bulmaca çözmek üzere bilişsel uyarıcı aktivitelerin ve toplumsal etkileşimlerin kollayıcı rolüne dikkat çekti. Fakat araştırmacılar, bu çeşit aktivitelerle hastalıklar ortasındaki bağın nedensel değil, semptomatik olabileceğini de hatırlattı.

Harvard’dan Dr. Sanjula Singh, “Çalışmamız, bireylerin felç, bunama ve yaşlılık depresyonu riskini azaltmak için alabileceği pek çok farklı tedbir olduğunu ortaya koydu. Toplum sıhhatini müdafaa yolunda bu bulgular hayli pahalı,” tabirlerini kullandı.

Araştırmacılar, bulguların hastalıkların direkt nedeni olmasa da güçlü ilgiler sunduğunu vurgularken, beyin sıhhatini etkileyen bu risk faktörlerinin daha derinlemesine incelenmesi gerektiğini belirtiyor.