Harvard Üniversitesi’ne bağlı Mass General Brigham Hastanesi’ndeki araştırmacılar, 17 değiştirilebilir risk faktörünü belirleyerek, bu faktörlerin düzeltilmesinin bu üç hastalığın riskini nasıl azalttığını gözler önüne serdiler. 59 evvelki çalışmanın bilgileri birleştirilerek yapılan tahlil, hayat kalitesini artıran ve erken vefatları engelleyen kıymetli bulgular sundu.

Araştırma, en çok felç, depresyon ve bunama üzere hastalıkların ortak paydası olan risk faktörlerini vurguluyor. Bu faktörler ortasında yüksek tansiyon, alkol kullanımı, beslenme alışkanlıkları, fizikî aktivite eksiklikleri, uyku tertibi ve gerilim idaresi üzere davranışsal değişkenler yer alıyor.

Araştırma, yüksek tansiyon ve önemli böbrek hastalıklarının, felç, bunama ve ileri yaş depresyonu üzerindeki tesirlerinin çok büyük olduğunu gösterdi. Mass General Hastanesi Beyin Bakım Laboratuvarları’ndan ve Harvard Tıp Fakültesi’nden araştırmacı Jasper Senff, “Felç, depresyon ve bunama ortasındaki bağlantı epey güçlüdür. Bu hastalıklar birbirini tetikleyebilir ve bu yüzden önleyici önlemler, tıpkı anda birden fazla hastalığın görülme sıklığını azaltabilir,” dedi.

RİSK FAKTÖRLERİNİ TEDBİRE YÖNTEMLERİ

Alkol: Çok alkol tüketimi karaciğer, kalp ve ruh sıhhatine ziyan verir. Ne yapabilirsiniz? Alkolsüz günler geçirebilir yahut alkolü büsbütün bırakabilirsiniz.

Kan Basıncı: Yüksek tansiyon, beyin hasarına yol açarak felç ve bilişsel gerilemeye neden olabilir. Ne yapabilirsiniz? Sistemli idman ve sağlıklı beslenmeyle kan basıncınızı denetim altında tutabilirsiniz.

Vücut Kitle İndeksi (VKİ): Orta yaşta yüksek VKİ, felç ve depresyon riskini artırır. Ne yapabilirsiniz? İstikrarlı beslenmeye ve nizamlı fizikî aktiviteye odaklanarak sağlıklı bir kiloya ulaşabilirsiniz.

Açlık Plazma Glikozu: Yüksek açlık kan şekeri, diyabetin habercisidir ve bunama riskini artırabilir. Ne yapabilirsiniz? Sağlıklı bir diyet ve sistemli antrenmanla kan şekeri düzeyinizi denetim edebilirsiniz.

Kolesterol Düzeyi: Yüksek kolesterol, beyin işlevlerini etkileyerek felç ve bunamaya yol açabilir. Ne yapabilirsiniz? Daha az yağlı yiyecekler tüketebilir, idman yapabilir ve sigarayı bırakabilirsiniz.

Boş Vakit Bilişsel Aktivitesi: Zihinsel aktiviteler, bilişsel gerilemeyi engellemeye yardımcı olabilir. Ne yapabilirsiniz? Okuma, bulmaca çözme üzere aktivitelerle zihninizi etkin tutabilirsiniz.

Depresyon Semptomları: Depresyon, beyin sıhhatini olumsuz tesirler. Ne yapabilirsiniz? Tertipli antrenman, sağlıklı beslenme ve terapi ile depresyonla baş edebilirsiniz.

Diyet: Sağlıklı beslenme, pek çok hastalığın önlenmesinde değerli rol oynar. Ne yapabilirsiniz? Meyve, zerzevat ve tam tahıllardan güçlü bir diyet tercih edebilirsiniz.

İşitme Kaybı: İşitme kaybı, bilişsel gerilemeyi artırabilir. Ne yapabilirsiniz? Yüksek seslerden korunarak işitme sıhhatinize dikkat edebilirsiniz.

Böbrek İşlevi: Kronik böbrek hastalığı, felç ve bunama riskini artırır. Ne yapabilirsiniz? Böbrek sıhhatini korumak için sağlıklı bir diyet ve nizamlı antrenman yapabilirsiniz.

Ağrı: Kronik ağrı, depresyon ve bunama riskini artırabilir. Ne yapabilirsiniz? Ağrıyı yönetmek için tertipli idman ve rahatlama teknikleri uygulayabilirsiniz.

Fiziksel Aktivite: Antrenman eksikliği, beyin sıhhatini olumsuz tesirler. Ne yapabilirsiniz? Haftada en az 150 dakika idman yapmayı hedefleyebilirsiniz.

Yaşam Gayesi: Güçlü bir hedefe sahip olmak, ruh sıhhatini güzelleştirebilir. Ne yapabilirsiniz? Kendi amaçlarınızı belirleyerek, manalı aktivitelere katılabilirsiniz.

Uyku: Tertipli uyku, genel sıhhat için değerlidir. Ne yapabilirsiniz? Yeterli uyku alışkanlıkları edinerek uyku kalitenizi artırabilirsiniz.

Sigara: Sigara içmek, beynin kan deveranını mahzurlar ve bunama riskini artırır. Ne yapabilirsiniz? Sigarayı bırakmak için takviye alabilirsiniz.

Sosyal İştirak: Toplumsal izolasyon, depresyon ve bilişsel gerilemeyi artırır. Ne yapabilirsiniz? Toplumsal bağlarınızı güçlendirebilir ve toplumsal faaliyetlere katılabilirsiniz.

Stres İdaresi: Kronik gerilim, bunama ve felç riskini artırır. Ne yapabilirsiniz? Meditasyon ve derin nefes alma üzere rahatlama teknikleriyle geriliminizi yönetebilirsiniz.

Bu araştırma, yaşa bağlı beyin hastalıklarının riskini birebir anda azaltmak için hayat üslubu değişikliklerinin değerini bir kere daha vurguluyor. Sağlıklı bir hayat üslubu, bu hastalıkların gelişme mümkünlüğünü önemli formda azaltabilir.