Futbolda yapay zeka tartışması: Araç mı tehdit mi? “Umarım hakemler sahadan silinmez”
Yapay zeka, gol çizgisi teknolojisinden görüntü yardımcı hakem (VAR) sistemine kadar hakem kararlarına istikamet veren ögelerden biri haline geldi.
Yapay zekanın hakem kararlarındaki rolü sırf futbolla da sonlu kalmadı.
2000’li yıllarda teniste kullanılmaya başlanan Hawk-Eye teknolojisi, bugün birçok turnuvada çizgi hakemlerinin yerini aldı.
Basketbolda ise yapay zeka dayanaklı kameralar, topun saha dışına çıkıp çıkmadığını tespit etmek ve oyuncu hareketlerini izlemek için kullanılıyor.
2009 yılında Thierry Henry’nin elle oynadığı durumun hakemler tarafından fark edilememesi ve Fransa’nın İrlanda’yı eleyerek 2010 Dünya Kupası’na katılmasını sağladı. Bu olay karar alımında görüntü dayanağına dikkati çekti.
2022 FIFA Dünya Kupası’nda yarı otomatik ofsayt teknolojisi (SAOT) devreye girdi. Yapay zeka takviyeli bu sistem, ofsayt kararlarını daha süratli ve kesin vermeyi amaçlayarak oyunun adil ve akıcı kalmasını sağladı.
Sporda yapay zeka alanında çalışmalarıyla tanınan Virginia Lynchburg Üniversitesi Profesörü John Eric Goff, yapay zekanın şimdi alandaki bir hakem üzere oyuncuların yüz tabirlerini okuyarak yahut el hareketlerini kıymetlendirerek karar verecek düzeyde olmadığını söyledi.
Goff, yapay zekanın objektif kararlar vermede başarılı olduğunu fakat hisleri okuma konusunda yetersiz kaldığını belirtti.
Yapay zekânın insan hislerini anlamakta zorlandığına dikkati çeken Goff, “Bir futbol maçında kırmızı yahut sarı kart gerektiren bir durumun kıymetlendirilmesi, oyuncunun niyetinin belirlenmesi çoklukla bir insan hakemin kararıdır. Algoritmalar şu an için yüz sözlerini okumak yahut el hareketlerini tahlil etmek üzere mevzularda gereğince gelişmiş değil.” dedi.
Goff, taraftarların hala VAR üzere yapay zeka dayanaklı teknolojilere alışmakta zorlandığını zira VAR’a tam manasıyla güvenmediklerini ve değişikliklere adaptasyonun vakit alabileceğini lisana getirdi.
Mevcut konjonktürde taraftarların, insan ögesi olmadan bir robotun hakemlik yapacağına inanmadığını aktaran Goff, fakat uzun vadede kimi kararların insan hakemler yerine yapay zeka tarafından verileceğine alışmak zorunda kalabileceklerini söyledi.
Goff, Görüntü Yardımcı Hakem (VAR) sistemi teknolojisinin kâfi, hassas hale geldiğinde yapay zekanın daha gerçek sonuçlar verebileceğinin ve kararlarının daha az tartışmaya sonuç açarak kabul edebileceğinin altını çizdi.
Etik açıdan bakıldığında, en büyük kaygının yapay zekanın insanların işlerini ellerinden alması tehlikesi olduğunu belirten Goff, “Spor dünyasında hala insan hakemlerin var olmasını umuyoruz. Lakin dijitalleşme ile birlikte spor oyunlarının sanal dünyada oynanması daha cazip hale gelebilir. Gerçek sporun, yapay zeka dayanaklı simülasyonlarla büsbütün yer değiştirmemesi dileğinde bulunuyorum.” tabirlerini kullandı.
Yapay zekanın sporun yanı sıra birçok dalda iş kaybı kaygılarını de beraberinde getirdiğini anlatan Goff “Hakemler de teknolojinin ilerlemesiyle mesleklerinin geleceği konusunda belirsizlik yaşıyor.” dedi.
Durumun sadece sporla hudutlu kalmadığını ve farklı kesimleri de etkilediğini aktaran Goff, spor alanında çalışan uzmanlara nazaran yapay zekanın hakemlerin yerini büsbütün almayacağını, fakat onlarla birlikte çalışacağı bir modelin daha muhtemel olduğunu düşündüklerini söyledi.
Gelecek ismine karamsar olmadığını lisana getiren Goff, “Umarım hala alanda hakemlerimiz olur.” diyerek değerlendirmesini tamamladı.
