Sabah gözünüzü açar açmaz eliniz telefona gidiyor mu? Gün içinde haberleri tekraren denetim ediyor, toplumsal medya akışında sonsuz bir kaydırma içinde mi buluyorsunuz kendinizi? Şayet öyleyse, yalnız değilsiniz. Üstelik bu alışkanlık suçsuz bir “gündemi takip etme” eforu değil, ruh sıhhatinizi fark etmeden tehdit eden bir döngü olabilir: Doomscrolling.

Doomscrolling, daima olarak makus haberlere maruz kalma ve karamsar içerikler ortasında durmaksızın gezinme davranışını tanımlar. Adeta dijital bir bataklık gibi… İçine çektikçe daha fazlasını gösterir, gösterdikçe daha derine iter.

KÖTÜ HABERLER NEDEN DAHA FAZLA DİKKAT ÇEKER?

Savaşlar, krizler, doğal afetler, çevresel felaketler, hastalıklar, ekonomik çöküşler… Haber akışlarında bu içeriklerin baskın olmasının tek sebebi dünya berbata gidiyor olması değil. Makus haberler daha fazla etkileşim alır, daha çok dikkat çeker. Zira insan beyni tehlikeye karşı tetikte olacak halde evrimleşmiştir. Hasebiyle farkında bile olmadan “riskli olanı” daha fazla takip ederiz.

Ancak daima alarm durumunda kalmak, yalnızca zihinsel değil bedensel olarak da yorucudur. Beyin tehlikeyi tahlil ederken gerilim hormonları devreye girer; kalp atışı hızlanır, nefes değişir, vücut gerilir. Ve bu daima tekrarlandığında, sonuç: bitkin bir zihin ve yorgun bir ruh.

DOOMSCROLLING’İN RUHSAL YANSIMALARI

Araştırmalar, doomscrolling davranışının anksiyeteyi artırdığını, depresyonu tetiklediğini ve bireylerin genel ruh halini olumsuz etkilediğini ortaya koyuyor. Bilhassa pandemi devrinde belirsizlikle baş etmeye çalışan beşerler, daima bilgi akışıyla kendilerini inançta hissetmeye çalıştı. Lakin bu davranış, tam zıddı bir tesir yarattı: Daha fazla haber, daha fazla dert.

Zamanla kişi, dünyaya karşı daha karamsar, kendine karşı daha güçsüz hissetmeye başlar. Ümitsizlik, çaresizlik ve tükenmişlik; bu döngünün ruhsal faturalarıdır.

PEKİ BU DÖNGÜDEN NASIL ÇIKILIR?

Doomscrolling’i büsbütün hayatımızdan çıkarmak sıkıntı olabilir. Lakin onu yönetilebilir hale getirmek mümkündür. İşte bunun için birkaç tesirli teklif:

Ekran mühletini sınırlayın

Belirli saatlerde haber okumayı ve toplumsal medya kullanımını alışkanlık haline getirin. Sabah uyanır uyanmaz ya da yatmadan evvel ekranlara bakmaktan kaçının.

Ruhunuza yeterli gelen içeriklerle beslenin

Sadece kriz haberleri değil; sanat, kültür, bilim, ilham veren muvaffakiyet öyküleri üzere umut aşılayan içeriklere de vakit ayırın.

Dijital detoks yapın

Haftada birkaç saat ya da makul günlerde ekranlardan uzak durmak, zihni yine dengelemenize yardımcı olur.

Farkındalık ve meditasyon

Zihninizi daima aksiye çekmek yerine, anda kalmayı öğrenin. Farkındalık antrenmanları, nefes çalışmaları ve meditasyon bu süreçte güçlü bir dayanak olabilir.

Bilgi Güçtür… Fakat Dozunda!

Evet, bilgi güçtür. Lakin sadece istikrarlı kullanıldığında. Daima aksiye odaklanan bir zihin, bir mühlet sonra umudu yitirir ve hareket kabiliyetini kaybeder. Bu nedenle bilgiye erişim kadar, hangi bilgiyi ne kadar tüketeceğiniz de bir seçimdir.

Unutmayın, ekranı kaydırdığınız her saniye zihninizin neyle beslendiğine siz karar veriyorsunuz.