Erken yaşta demansın habercisi olabilir: Gözlerde ortaya çıkan işaret
Otago Üniversitesi’nden bilim insanları, gözün ardındaki ışığa hassas doku olan retinanın incelmesinin, demansın 40’lı yahut 50’li yaşlarda ortaya çıkma mümkünlüğünü artırabileceğini belirledi. “Retina incelmesi” olarak bilinen bu durumun, görme kalitesinde bozulma ve renk algısında değişiklik üzere belirtilerle kendini gösterdiği bildirildi.
Araştırmada ayrıyeten, gözdeki atardamarların daralması ve toplardamarların genişlemesi üzere damar yapısındaki değişikliklerin, yalnızca görme kaybına değil, tıpkı vakitte bir beğenilen ağrı ve basınca da neden olabileceği belirtildi. Bu belirtiler tıpkı vakitte demans riskinin arttığını da gösterebiliyor.
Çalışmanın baş muharriri Psikoloji Araştırmacısı Dr. Ashleigh Barrett-Young, gözdeki bu değişimlerin hem göze hem de beyne gereğince kan gitmediğini gösterebileceğini, bunun da hafıza kaybıyla ilerleyen hastalıklara taban hazırlayabileceğini tabir etti. Barrett-Young, kapsamlı göz muayenelerinin erken teşhis açısından değerli bir araç olabileceğine dikkat çekti.
Demans tedavilerinin semptomları hafifletebildiği ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatabildiği göz önüne alındığında, erken teşhis kritik ehemmiyet taşıyor.
Uzmanlar, bu kapsamda Dunedin Çok Disiplinli Sıhhat ve Kalkınma Çalışması datalarını inceledi. Ortalama yaşı 45 olan 900 kişinin doğumdan itibaren 45 yaşına kadar toplanan sıhhat bilgileri, retinal fotoğraflar ve bilişsel testlerle tahlil edildi. Değerlendirmeler, çocukluktan başlayarak farklı yaşlarda nizamlı olarak yapıldı.
Sonuçlar, retinanın inceldiği ve göz damar sıhhatinin bozulduğu bireylerde, 45 yaşına gelindiğinde bilişsel gerileme belirtilerinin daha sık görüldüğünü ortaya koydu. Bu belirtiler, çoklukla bunamanın erken sinyalleri ortasında yer alıyor.
Araştırmacılar, retinal görüntülemenin, orta yaşlı bireylerde demans riskini değerlendirmenin kolay ve düşük maliyetli bir yolu olabileceğini söz etti. Lakin sistemin yalnızca potansiyel bir risk göstergesi olduğu ve kesin teşhis için kâfi olmadığı da vurgulandı.
Öte yandan, çiğneme kası olarak bilinen temporalis kasının küçüklüğünün de bunama riskiyle ilişkili olabileceği belirtildi. Bu durum, genel kas kaybının bir belirtisi olan ve “sarkopeni” olarak isimlendirilen sıhhat problemiyle ilişkilendiriliyor.
İngiltere’de yaklaşık 944 bin demans hastası bulunuyor. Bunların yüzde 7,5’inin hastalığın 65 yaşından evvel başladığı genç başlangıçlı demans olayları olduğu iddia ediliyor. Bu kümede en yaygın demans çeşidi ise Alzheimer hastalığı olarak öne çıkıyor.
Demansın erken belirtileri ortasında hafıza kaybı, düşünme ve muhakeme zahmeti ile lisan bozuklukları yer alıyor. Bu belirtiler vakitle daha da kötüleşerek bireyin hayat kalitesini önemli biçimde etkileyebiliyor.
