Depremin ruh sağlığı üzerindeki etkisi: Uzman isimden 7 öneri

23 Nisan 2025’te İstanbul Silivri açıklarında Marmara Denizi’nde meydana gelen zelzele, hepimize bir sefer daha hayatın ne kadar kırılgan olduğunu hatırlattı. Sarsıntısı yaşayan ve etkilenen herkese geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum.

Yaşamı sürdürürken, vakit zaman bir zelzele ülkesi olduğumuzu unutuyoruz. Lakin yerin birkaç saniyelik sarsıntısı, geçmişin travmalarını, yaşanmış acıları, kayıpları ve belirsizlik dolu soruları tüm gerçekliğiyle önümüze seriyor:

“Bu vakte kadar hiçbir şey değişmedi mi?”
“Yeterli tedbirler alındı mı?”
“Şimdi ne olacak?”

Bu sorular, kalbimizde ağır bir korku, huzursuzluk, çaresizlik ve hüzün hislerini tetikleyebiliyor.

Ve bu hisler, kestirim edilenden çok daha doğal.

DEPREM SONRASI RUHSAL TEPKİLER

Travma psikolojisine nazaran, bir afet tecrübesinden sonra beşerler ekseriyetle iki temel alanda zorlanır: fizikî güvenlik ve ruhsal güvenlik.

Fiziksel güvenlik için somut tedbirler alınması gerekirken, ruhsal güvenlik ise daha karmaşık bir sürecin kesimidir:

Belirsizliği yönetebilmek, denetim hissini yine inşa edebilmek ve duygusal dayanıklılığı güçlendirmek.

Bu nedenle öncelikle, soyut dehşetler yerine somut adımlar atmak çok kıymetlidir.

SOMUT TEDBİRLER: GÜÇSÜZLÜK HİSSİNE KARŞI BİRİNCİ ADIM

– Sarsıntı çantası hazırlayın ve kolay ulaşılabilir bir yerde bulundurun.
– Ömür alanlarınızı inançlı hale getirin.
– Elektrik, su ve doğalgaz vanalarının yerlerini öğrenin.
– Toplanma alanlarını öğrenin.
– Evcil hayvanlar için acil durum planı yapın.
– Acil durum planları oluşturun ve tatbikatlar yapın.
– Sağlam kaynaklardan haber alın ve afet bilgilendirme uygulamalarını telefonlara indirin.

PSİKOLOJİK SIHHAT İÇİN ÖMÜR ÜÇGENLERİ

Her somut tedbire karşın, yaşanmış travmaların ve geleceğe dair tehdit algısının yarattığı duygusal dalgalanmalar devam edebilir.

Bu hisleri yönetebilmek için, fizikî ömür üçgenlerinin yanı sıra, ruhsal hayat üçgenleri oluşturmak da kıymetlidir.

Ruh sıhhati için ömür üçgeni teklifleri:

– İnançta hissettiğiniz bir yerde, sevdiğiniz biriyle kahve içmek.
– Deniz kenarında yürüyüş yapmak.
– Mutfakta müzik eşliğinde yemek pişirmek.
– Bir parkta, çiftlikte hayvanlarla vakit geçirmek.

Deprem sonrası görülebilecek ruhsal belirtiler:

– Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu (TSSB)
– Yaygın Anksiyete Bozukluğu
– Panik ataklar
– Uyku ve yeme sisteminde bozulmalar
– Tetikleyicilere karşı çok hassasiyet

Bu belirtiler devam ediyorsa ve günlük fonksiyonelliği etkiliyorsa, bir ruh sıhhati profesyonelinden dayanak almak hayat kalitesini artırmak açısından çok değerlidir.

Psikolojik takviye almak, zayıflık değil, kendi hayatına sahip çıkma yüreğidir.

Unutmayalım:

Depremleri durduramayız.

Ama tesirlerini azaltabiliriz.

Ve ruhsal dayanıklılığımızı güçlendirerek, hayatın beklenmedik anlarında ayakta kalabiliriz.

Önlem almak güçtür.

Duygularını anlamak güçtür.

Yardım istemek ise en büyük güçtür.

Hepimize tekrardan geçmiş olsun.