Binlerce yıllık gizemi çözene 36 milyon Türk Lirası ödül!
Pakistan ve Hindistan topraklarına yayılan İndus Vadisi uygarlığı, gelişmiş kent planlaması ve mühendislik harikalarıyla bilinse de kimliği hala gizemini koruyor. En büyük sır ise çözülemeyen yazısı.
CNN International haberine nazaran, Hindistan’ın Tamil Nadu eyaleti, bu antik yazıyı çözene 1 milyon dolarlık (yaklaşık 36 milyon TL) ödül açıkladı. Washington Üniversitesi’nden Prof. Rajesh P. N. Rao, “Bu yazıyı çözebilirsek Güney Asya tarihine dair çok kıymetli bir soruya karşılık bulabiliriz” diyor.
NEDEN ÇÖZÜLEMİYOR?
İndus yazısının hala anlaşılamamasının esas nedenleri şöyle:
Az sayıda yazıt: Şimdiye kadar sadece 4 bin kadar yazıt bulundu.
Kısa metinler: Birçok yazıt yalnızca 4-5 sembolden oluşuyor.
Çift lisanlı evrak eksikliği: Rosetta Taşı üzere öbür bir lisanla karşılaştırmayı sağlayacak bir örnek yok.
Bilim insanları, yazının sağdan sola yazıldığını ve ticaret ya da dini maksatlar için kullanıldığını kestirim ediyor. Lakin kesin bir tahlil şimdi bulunabilmiş değil.
KİMLİK TARTIŞMASI
İndus yazısının çözülebilmesi, Hindistan’daki büyük bir kültürel tartışmayı da aydınlatabilir.
Bazı araştırmacılar, İndus halkının Hint-Avrupa lisanlarının atası olan Sanskritçeye yakın bir lisan konuştuğunu öne sürüyor.
Diğerleri ise bu yazının Güney Hindistan’daki Dravidyan lisanlarıyla kontaklı olabileceğini savunuyor.
Bu tartışma, Hindistan’daki etnik kimlik siyasetlerinin da bir modülü haline gelmiş durumda.
ÇÖZÜM MÜMKÜN MÜ?
Yapay zeka ve bilgisayar tahlilleriyle yazının kalıplarını anlamaya yönelik çalışmalar sürüyor. Lakin kesin bir tahlil için yeni arkeolojik bulgular ve uluslararası iş birliği gerekiyor.
Ödül duyurusunun akabinde birçok amatör araştırmacı kendi teorilerini paylaşmaya başladı. Fakat uzmanlar, yazının kesin olarak çözülebilmesi için daha fazla bilimsel delil gerektiğini vurguluyor.
Bu binlerce yıllık şifre, geçmişten günümüze bir ileti taşıyor olabilir. Fakat bu iletinin ne olduğunu anlayabilmek için daha fazla vakte ve uğraşa muhtaçlık var.
