Bakırcılıkla kuyumculuğu birleştirdi: “Bu işi yapan 8-10 kişi kaldı”
Dünyanın en büyük tarihi açık hava çarşılarından olan Kemeraltı’nda bakır işlemeciliği yapan Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı unvanına sahip Hasan Var, 7 yaşında Kemeraltı’nda kuyumculukla başladığı meslek hayatına, 14 yaşında memleketi Erzincan’da öğrendiği bakırcılık ile devam etti.
Yok olmaya yüz tutan bakırcılık mesleğini kuyumculukta edindiği deneyimle birleştirerek mesleğine bedel kattığını tabir eden Var, “44 yıldır bakırcılık yapıyorum. Artık bakırcılıkla kuyumculuğu birleştirdim. Bakırdan taşlı bilezik, kolye, yüzük yapıyorum” dedi.
Erzincan’da 3 yıl çıraklık yaptığını lisana getiren Hasan Var, “3 yıldan sonra bakırların üzerinde işlemeler yapmaya başladım. Sonra küçük nesneleri sürece yaptım. Ustalaştıkça büyük tabaklar, ibrikler, semaverlere işçilikler yapmaya başladık. 1995’ten sonra meslek yok olmaya yüz tuttu, yapan, yetişen yok. Evvelce önemli paralara çalışıyorduk, memurdan fazla maaş alıyorduk lakin artık o denli değil. Bu işi yapan 8-10 kişi kaldı, en gencimiz 40’lı yaşlarının sonunda. Yetişen yok. Buna üzülüyorum zira bu meslek bizle birlikte mezara gidecek” tabirlerini kullandı.
“HEM NEGATİF ELEKTRİĞİ ALIR HEM DE KİREÇLEMEYİ ÖNLER”
Kuyumculukla bakır işini birleştirme fikrinin eşine ilişkin olduğunu söyleyen Var, “Eşim, ‘Bakırdan bilezik, kolye yap’ dedi. Evvel mümkün olmadığını söyledim lakin sonrasında denemeye başladık. Hatta oldukça de bakır bozduk. Sonunda kuyumculukla bakırcılığı birleştirdik” dedi. Bakır takıların yararlarını anlatan Hasan Var, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bakır bilezik hem negatif elektriği alır hem de kireçlemeyi önler. Takıları 2 günde bir akşam yatarken bahçedeki yahut saksıdaki toprağın üzerine bıraktığı vakit bunun yararını görecekler.
Bütün insanlara tek kademeli eser takmalarını söylüyorum. Altın, gümüş, bakır takın. Ancak bijuteri eserlerine yönelmelerini istemem. Sıhhate da ziyanlı. İthal çelikler satılıyor. Çelik, 6-7 ana birleşimden oluşuyor. Araştırıldığında çeliğin bedene ziyanlı olduğunu görecekler. Fakat bakır asla sıhhate ziyanlı değil. Konutumda tencerem, tavam, su bardağım bile bakır. Bakırın madeni bu ülkede çıkıyor, bizler yapıyoruz. Büsbütün yerli”
“YAŞIM ELVERDİKÇE DEVAM EDECEĞİM”
Sanatının kaybolmasına üzüldüğünü söyleyen Var, “Nesli tükenmek üzere hayvanlara nasıl üzülüyorsak, bu meslek de bitecek. Bu duruma da üzülüyorum. Lakin kalkınabilir. İnsanların bu hususta bize takviye vermeleri, reklamının yapılması lazım. Telkari sanatına sihirli bir el değdi, yapanlar çoğaldı.
Halk eğitimlerde, belediyenin bünyesinde yapılmaya başlanınca beşerler telkariyi öğrenmeye başladı. Bu bakırda da olabilir. Kâfi ki takviye versinler. Yalnızca bakırcılığa değil, bütün el sanatlarına takviye verilmeli. Daha düzgün kaidelerde yaşayabilmek için ekonomik getirisinin de olması gerekiyor.
Kirayı nasıl ödeyeceğimizi düşünmekten yeni fikirler üretemiyoruz. Her şeyin hoş olmasını istiyorum. Yaşım elverdikçe devam edeceğim. Zira öbür mesleğim, emekliliğim yok. Hasebiyle elim ayağım tuttukça yapmaya çalışacağım” diye konuştu.
