Almanya’da doğum oranlarındaki düşüş endişelendiriyor
Almanya’daki sosyolog ve istatistikçiler, ülke genelinde bayan başına düşen çocuk sayısının son yıllarda 1,35 düzeyine gerilediğini belirtiyor. Ülkede 2021’de bu oran 1,58 idi. Bilhassa doğu eyaletlerindeki düşüş ise batıya kıyasla daha da bariz.
Federal İstatistik Dairesi’nin bilgilerine nazaran, 2024 yılının Ocak ve Temmuz ayları ortasında Almanya’da yaklaşık 392 bin çocuk doğdu. Bu sayı, 2023 yılının tıpkı periyoduna kıyasla yüzde üç daha düşük. İstatistikçilere nazaran, 2022 ve 2023’te de ortalama 693 bin doğumun olduğu bu düşüş eğilimi, 2021 yılında 795 bin 500 yeni tabiatın kaydedildiği periyoda nazaran daha da bariz hale gelmiş durumda.
Daha somut bir tabirle: Hastanelerdeki her sekiz yeni doğan yatağından biri halihazırda boş kalıyor.
Oysa 2016’da yeni doğan sayısı 800 binlere ulaşmıştı. Bunun öncesinde de doğum sayıları epeyce düşük düzeylerdeydi ve bu durum siyasetçilerin de endişelenmesine neden oluyordu. Örneğin, 2013’te yaklaşık 682 bin, 2015’te ise 737 bin doğum gerçekleşmişti. 2016-2021 ortasında her bin bireyde dokuzdan fazla doğum olurken bu oran şu anda sırf 8,2 düzeyinde.
Bu sayılardaki besbelli dalgalanmalar, çocuk bakım gereksinimlerinden eğitim altyapısına, iş gücü arzından emeklilik kasalarının finansmanına kadar uzun vadede birçok değişikliğe neden oluyor. Düşük doğum oranları birebir vakitte göç gereksiniminin da temel sebeplerinden biri olarak görülüyor.
Doğu ve batı ortasında fark
Alman Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü (ifo), doğu eyaletlerindeki doğum sayılarının batıya nazaran çok daha süratli bir formda düştüğüne dikkat çekiyor. Almanya genelinde 2021 ile 2023 yılları ortasında yeni doğan sayısında yaklaşık yüzde 13’lük bir düşüş yaşanırken bu oran doğuda yüzde 17,5’e ulaştı.
Genç bayanların daha âlâ mesleksel ya da özel hayat imkânları arayışıyla doğudan batıya göç etmesi de bu eğilimi destekleyen bir öge olarak öne çıkıyor.
Sembol fotoğrafFotoğraf: Andrey Popov/Panther Media/picture alliance
Doğum sayılarındaki genel düşüş, temel olarak doğurganlık çağındaki bayan sayısının azalmasından kaynaklanıyor. Fakat düşüşü sadece bu faktörle açıklamak eksik olur. İstatistikler, genel doğurganlık oranının da azaldığını gösteriyor.
ifo Dresden Şubesi Lider Yardımcısı Joachim Ragnitz, doğurganlık oranının son üç yılda kıymetli ölçüde değiştiğini belirtiyor. Ragnitz, “Görünüşe nazaran korona krizi, Ukrayna’daki savaş ve yüksek enflasyon nedeniyle gerçek gelirlerdeki kayıplar birçok genç aileyi, çocuk sahibi olma planlarını ertelemeye itmiş durumda” diyor. Lakin bu nedenler sırf varsayımlara dayanıyor; istatistiksel olarak kanıtlanmış değil.
Ekonomist Ragnitz, Almanya’da çocuk sahibi olmanın büsbütün ferdî bir karar olduğunu, bu kararda ise maliyet-fayda istikrarı ve ömür planlarının tesirli olduğunu tabir ediyor. Almanya’da bir çocuğun reşit olana kadar ailesine toplam maliyeti yaklaşık 180 bin euro. Uman Ragnitz’e nazaran siyasetçilerin amacı, maliyetleri azaltmak ya da yararları artırarak bu dengeyi değiştirmek olmalı.
Düşük doğum oranlarına karşı nasıl tedbir alınmalı?
Bu bahiste hangi aktif tedbirlerin alınması gerektiği Almanya’da yıllardır tartışma konusu. Genelde kapsamlı çocuk bakım hizmetleri ve aile-iş ahengini destekleyen kurumsal teşvikler ile daha yüksek çocuk yardımı üzere kişisel teşvikler ortasında gelgitler yaşanıyor. Ailelere yapılan toplumsal yardım harcamalarının, vergi mükelleflerine yıllık yaklaşık 200 milyar euroya mal olduğu iddia ediliyor. Bu harcamalar çocuk parası, çocuk bakım indirimi ve eğitim alanındaki yatırımları kapsıyor.
Joachim RagnitzFotoğraf: Elias Hassos/Ifo-Institut
ifo uzmanı Ragnitz, Almanya’da toplumsal bir zihniyet değişiminin gerekli olduğuna dikkat çekiyor ve şöyle bir örnek veriyor:
“Günümüzde çocuk kabul etmeyen oteller bile var. Bu durum, çocukların rahatsız edici olduğu fikrini direkt yansıtıyor. Toplumun, çocuklar ve aileler konusunda nasıl bir yaklaşım sergilemek istediği, maddi ve manevi olarak bu bahiste ne yapılması gerektiği üzere soruları sorgulaması gerekiyor.”
Ekonomist Joachim Ragnitz’e nazaran, yasal düzenlemelerin, ekonomik teşviklerin ya da toplumsal zihniyet değişiminin doğum oranlarına kısa vadede bir tesiri olmayacak:
“Bu süreçler lakin uzun vadede tesirli olabilir. Hangi adımlar atılırsa atılsın, sonuçları lakin çok uzun bir periyotta görülebilecek.”
DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?