“Akran zorbalığı akran çatışmasından çok daha fazlası” Çocuğunuzdaki bu değişime dikkat edin

Yıllar öncesinde pek bilinmeyen akran zorbalığı son periyotla çabucak hemen her ebeveynin aşina olduğu ve birçok ailenin kaotik bir halde yaşadığı bir durum haline geldi. Birçok yetişkin “biz de çocuktuk biz de hengame ederdik didişirdik lakin şimdiki üzere bir kötülük yoktu arkadaşlarımızla aramızda” diye düşünüyor. Bunda çok da haksız değiller zira çocuklar ve gençler ortasında yaşanan uyuşmazlıktan, küsmelerden, arbedelerden çok öteki bir boyutta yaşanan sistemli bir ziyan verme içeriyor zorbalık.

Çocuğunuzun akran zorbalığına maruz kalıp kalmadığını ya da zorba olup olmadığını anlayabilmek için birtakım kriterleri bilmek gerekiyor.

Bir durumun akran zorbalığı olarak kıymetlendirilmesi için;

Benzer yaşlarda olan şahıslar ortasında gerçekleşmelidir

Fiziksel, duygusal, maddi, toplumsal ya da öbür bir açıdan bir güç dengesizliği kelam konusu olmalıdır

Kasıtlı olarak üzücü, ziyan verici, küçük düşürücü, kıymetsiz ya da yetersiz hissettiren, fizikî duygusal mental ya da toplumsal açıdan ziyan veren yaklaşımlar olmalıdır

Bu ziyan verici tavır ya da tavırların sürekliliğin olması gerekir

Bu zorbalıklar yüz yüze de gerçekleşebilir, sanal ortamda iletilerle ya da toplumsal medya üzerinden de yaşanabilir.

Yirmi yıldır zorbalığa maruz kalan çocuk ve gençlerle yaptığım çalışmalarım bana şunu gösterdi ki bu kriterler bir yaklaşımın zorbalık olarak tanımlanması için ne kadar değerliyse, bunlara ya da bunlara benzeri öteki tavırlara maruz kalan çocukların yaşadıklarını durumu nasıl anlamlandırdıkları ve nasıl hissettikleri ortada bir zorbalık olup olmadığını tanımlamak için en değerli kriterlerden biridir.
Akran zorbalığını dört başka başlık altında toplanabilir; fizikî, sözel, toplumsal ve siber zorbalık.

Fiziksel zorbalık: bir kişiyi düşürmek, itmek, çekmek, eşyasına ziyan vermek ya da müsaadesiz el koymak üzere davranışlar

Sözel zorbalık: birisi ile alay etmek, isim takmak, fizikî özelliği hakkında hoşlanmadığını bilerek dalga geçmek, dedikodu yapmak, iftira atmak üzere yaklaşımlar

Sosyal zorbalık: bir kişiyi kümeden dışlamak, başka şahıslar içinde onu utandırmak üzere yaklaşımşlar

Siber zorbalık: İnternet aracılığı ile bir kişinin fotoğraf ve görüntüsünü müsaadesiz yaymak, onun görsellerini kullanarak düzmece hesap açmak üzere, toplumsal medya üzerinden küçük düşürücü, aşağılayıcı tavırlar sergilemek üzere tutumlar

ZORBALIK YAPAN-ZORBALIĞA MARUZ KALAN-ŞAHİT OLAN

Akran zorbalığının bu üç tarafı da yetişkinlerin dikkat etmesi gereken ve asla “benim çocuğum yapmaz” ya da “benim çocuğum bunu yaşamaz” biçiminde düşünülmemesi gereken dinamikler içerir. Akran zorbalığın bu 3 bacağı da çocuğumuzun yaşayabileceği bir durumdur ve hiçbiri göz arkası edilmemelidir.

Bir yaşıtına tertipli olarak zorbalık yapan da buna maruz kalan da tüm bunlara şahitlik eden de sizin çocuğunuz olabilir. Her şartta bu zorbalık fotoğrafının bir kesimi olan çocuğun kesinlikle takviye alması gerekir. Bu takviye aile üyeleri, öğretmen ve eğitmenler ve gerektiğinde uzmanlar tarafından verilmelidir.

• İçe kapanma
• Mutsuzluk
• Kaygı
• Akademik başarıda ani düşüşler
• Yemek yeme alışkanlıklarındaki besbelli değişiklikler
• İsteksizlik
• Öfke patlamaları
• Ağlamalar
• Uyku sorunları
• Tırnak yeme
• Ani formda değişen davranışlar
• Ebeveyn / öğretmen sezgileri

Bu belirtiler her vakit akran zorbalığının kelam konusu olduğunu göstermese de bu ihtimali de düşündürmeli. Çocuğun yaşadığı duygusal iniş çıkışlar göz gerisi edilmemeli. Lakin bu ya da gibisi belirtilerin ortaya çıkması çocuğun yaşadığı ve üstesinden gelemediği zorlayıcı bir durumun değerli sinyalleridir.