Bir imtihandan çıktınız, nasıl geçtiğinden emin değilsiniz. İş görüşmesinden sonra karşılık bekliyorsunuz. Arkadaşlarınız bir plan yapmış ancak sizi çağıracaklar mı, muhakkak değil. Bu cins anlar çabucak hepimizin hayatında var. Lakin kimilerimiz için bu belirsizlik hali sırf can sıkıcı değil, adeta dayanılmaz. Neden birtakım beşerler belirsizlikle daha kolay baş ederken, kimileri için küçük bir bilinmezlik bile büyük bir tehdit üzere hissediliyor?

BELİRSİZLİĞE TAHAMMÜLSÜZLÜK NEDİR?

Belirsizlik, bir durum hakkında kâfi bilgiye sahip olmamak manasına gelir. Hepimiz vakit zaman bu tıp durumlarla karşılaşırız. Lakin birtakım bireyler, bu belirsizliğe tahammül edemez hale gelir. Mümkün olumsuz senaryoları düşünür, durumu denetim etme gereksinimi duyar ve yaşadığı tasayı hafifletmek için daima tahlil arar. Meğer birtakım şeyler bizim denetimimizde değildir. Bu gerçeği kabullenmek bile başlı başına sıkıntı olabilir.

GÜNLÜK HAYATTA BELİRSİZLİKLE NASIL BAŞA ÇIKIYORUZ?

Belirsizlikle baş etmekte zorlanan bireylerin ortak birtakım eğilimleri vardır. Örneğin:

Karar verirken daima oburlarının onayını aramak, Her şeyi denetim etme uğraşı, İşleri paylaşmaktan kaçınmak, Meçhullüğü ortadan kaldırmak için daima meşgul kalmak, Sonucu kestirilemeyen işleri ertelemek.

Bunlar birden fazla vakit farkında olmadan geliştirdiğimiz başa çıkma stratejileridir. Lakin uzun vadede ruhsal yorgunluğa, tükenmişliğe ve çeşitli ruhsal problemlere taban hazırlayabilirler.

NELERİ DENETİM EDEBİLİRİZ, NELERİ EDEMEYİZ?

Hayatta iki çeşit alan vardır: denetim edebileceğimiz ve edemeyeceğimiz alanlar.

Kontrol edebileceğimiz alanlar:

Seçimlerimiz, davranışlarımız, beklentilerimiz, kanılarımız.

Kontrol edemeyeceğimiz alanlar:

Başkalarının his ve davranışları, vakit, gelecek, hava durumu ya da dünya gündemi.

Bu ayrımı yapabilmek, zihinsel gücümüzü yanlışsız yere yönlendirebilmek açısından epeyce değerlidir.

BELİRSİZLİKLE BAŞA ÇIKMA KAPASİTEMİZİ NE BELİRLER?

Kimi beşerler yeni tecrübelere daha açıktır, risk alabilir, bilinmezlik içinde hareket edebilir. Bazıları ise tanıdık olanı tercih eder, alışkanlıklarından kolay kolay vazgeçemez. Bu farklılıklar; geçmiş tecrübelerden, çocuklukta kurulan inanç hissinden, toplumsal etraftan ve kişilik özelliklerinden kaynaklanır.

Kendinize küçük bir test uygulayabilirsiniz:

Yeni yerler keşfetmeyi mi seversiniz, yoksa daima tıpkı rotayı mı tercih edersiniz?

Yeni bir sinema önerildiğinde merakla izler misiniz, yoksa daha evvel sevdiğiniz bir sineması tekrar mı izlemeyi seçersiniz?

Bu çeşit sorular, belirsizliğe ne kadar açık olduğunuzu anlamanıza yardımcı olabilir.

NE VAKİT TAKVİYE ALMALIYIZ?

Eğer belirsizlik hayat kalitenizi düşürmeye başladıysa, kanılarınızın odağına yerleştiyse ve günlük işlevselliğinizi bozuyorsa, bir uzmandan takviye almak değerlidir. Zira belirsizliğe tahammülsüzlük; korku bozuklukları, obsesif kompulsif bozukluk, depresyon ya da yeme bozuklukları üzere ruhsal meselelerin gelişiminde tesirli olabilir.

Sonuç olarak; meçhullükten büsbütün kaçmak mümkün değil. Fakat onunla daha barışçıl bir münasebet kurmak, tasayı azaltmanın ve hayat kalitesini artırmanın anahtarlarından biri olabilir.