Almanya’da demokrasiden memnuniyet azaldı
Siyasi ve ekonomik belirsizlik vakitlerinde ön yargılar artıyor mu? Almanların demokrasiye bakışı şu periyot nasıl? 2002 yılından beri Leipzig Üniversitesi’ne bağlı Else-Frenkel Brunswik Enstitüsü’nün iki yılda bir tertipli yaptığı ve sonuçlarını kamuoyu ile paylaştığı araştırma ile otoriterlik ve çok sağcı eğilimler konusunda Almanya’da halkın nabzı tutuluyor. “Otoriterlik Araştırması” olarak nitelenen çalışmanın sonuçları Berlin’de Çarşamba günü açıklandı ve bu yıl siyasetten yılgınlık ile ön yargıların toplumsal şartlarla ilişkisi da bilhassa büyüteç altına alındı.
2 bin 500 kişi ile yapılan ve “Ön yargıda birleşildi” başlığını taşıyan çalışmanın sonuçlarına nazaran, ülkenin batısında yabancı düşmanı eğilimler arttı. Bir evvelki araştırmanın yapıldığı 2022’de yabancı düşmanı bakış açısına sahip olanların oranı batıda yüzde 12,6 tespit edilmişken, bu oranın şimdiki araştırmada yüzde 19,3’e yükseldiği kaydedildi. Yabancı sayısının az, fakat çok sağcı eğilimler ile kümelerin güçlü olduğu doğu eyaletlerinde ise tıpkı vakit diliminde yabancı düşmanlığı yüzde 33,1’den 31,5’e küçük oranda düşüş kaydetti.
“Çok sayıda yabancı nedeniyle Almanya yabancılaşıyor” telaffuzuna onay verenlerin oranı da batıda 2022’de yüzde 22,7 olarak ölçülürken, son çalışmada bunun artarak yüzde 31’e yükseldiği görülüyor. Doğuda ise bu söyleme takviye verenlerin oranının yüzde 38,4’ten yüzde 44,3’e çıktığı belirtiliyor.
Heinrich Böll Vakfı ile metal kesimi çalışalarının sendikası olan IG Metall’e bağlı Otto-Brenner Vakfı’nın da takviye verdiği “Otoriterlik Araştırması” idare takımından sosyolog ve psikolog Elmar Brähler, “Yabancı düşmanlığı Almanya’nın tamamında ortak bir ön yargıya dönüştü” diyerek çoğunlukla ülkenin doğusunda ağır basan çok sağcı ve yabancı düşmanı eğilimin ülkede göç kökenlilerin de ağır yaşadığı batıda da arttığına dikkat çekti.
Almanya’da nefret ve ayrımcılık düzenlenen şovlarda protesto ediliyor. Fotoğraf: Henning Kaiser/dpa/picture alliance
En fazla yabancı düşmanı AfD’de
Yabancı düşmanlığının en yaygın olduğu küme ise İslam ve göç tersi çizgisiyle dikkat çeken Almanya İçin Alternatif (AfD) partisi seçmeni. AfD seçmenlerinin yüzde 61’inin yabancı düşmanı görüşlere sahip olduğu saptandı.
Araştırmayı yürüten akademik gruptan çok sağ eğilimler konusunda uzman Oliver Decker, mülakat için iştirakçilerle birebir görüşüldüğünü belirterek, “Batıdaki atmosferde bu yıl bariz bir kayış saptadık” diyor. Decker, batıda antisemitizmin yüzde 3’ten yüzde 4,6’ya yükseldiğini belirtiyor. Doğuda ise yüzde 3’ten yüzde 1,8’e gerilediğini aktarıyor.
Araştırmaya nazaran en fazla yabancı aksisi AfD seçmenleri ortasında bulunuyor. Fotoğraf: SaschaxFromm/IMAGO
Doğu demokrasiye yabancılaşıyor
1961-1989 ortasında Berlin Duvarı ile ikiye bölünen Almanya’da barışçıl birleşme sonrasında da demokrasiye bakışta hala büyük farkılıklar görüldüğü dikkat çekiyor.
Ülke genelinde demokrasi yüzde 90,4 ile “iyi bir fikir” olarak nitelenirken, halkın yalnızca yüzde 40,3’ünün demokrasinin uygulanan halinden mutlu olduğu bildiriliyor.
Özellikle ülkenin doğu eyaletlerinde demokrasiden “Almanya’daki işleyişiyle” memnuniyetin süratle gerilediği aktarılıyor. Bir evvelki çalışmanın yürütüldüğü 2022’de, doğuda demokrasiden “Almanya’daki işleyişiyle” memnuniyet yüzde 53,5’ken yalnızca iki yıl sonra bunun yüzde 29,7’ye düştüğü belirtiliyor.
Batıda da bir düşüş görüldüğü, 2022’de demokrasiden “Almanya’daki işleyişiyle” mutlu olduğunu beyan edenlerin oranının yüzde 57,7’den yüzde 46’ya gerilediği kaydediliyor.
Öte yandan demokrasinin uygulanan halinden duyulan memnuniyet azalırken milliyetçi eğilimlerin ise güçlendiği görülüyor.
Bu ortada araştırmada iştirakçiler birinci sefer demokrasiyi nasıl hissetikleri ve şad olup olmadıklarını kendi cümleleriyle de tabir etme imkanına sahipti. Onların söz ettiğine nazaran, çoğunluk, siyasi partiler, siyasetçiler ve halkın sisteme iştirak imkanlarından şikayetçi ve onlara karşı yılgınlık duyduğunu söz ediyor. İlaveten araştırmaya katılan vatandaşların birden fazla geleceğin bilinmeyen olduğunu belirtip, kaygı duyduğunu da lisana getirdi.
Müslüman aykırılığında da artış
Araştırmaya katılan vatandaşların mevcut duruma yönelik hissiyatının siyasi ve toplumsal sonuçlarının neler olabileceği ise ucu açık bir süreç olarak niteleniyor. Araştırmayı yürüten takımdan Decker, “Demokrasiye kuşkulu bakılsa da otoriter ve çok sağcı tahlil isteği daha uzun mühlet devam eder mi, belgisiz. Lakin gerçeklikten kopuş eğilimi kendini gösteriyor” diye sonuçları yorumluyor.
Federal Hükümetin Ayrımcılıkla Gayret Sorumlusu Ferda Ataman ön yargılara karşı uyardı. Fotoğraf: Kay Nietfeld/dpa/picture alliance
Müslüman aksiliği ile Sinti ve Romanlara yönelik ırkçılığı tanımlayan antiziganizmin de 2022’den beri Almanya’nın batı bölgesinde arttığı, araştırmanın ortaya koyduğu sonuçlardan bir başkası.
Öte yandan evvelki araştırmada, batıda iştirakçilerin dörtte biri ile üçte biri Müslümanları “düşük değerli” görürken, son çalışmada bunu söyleyenlerin oranının neredeyse iştirakçilerin yarısına ulaştığına dikkat çekiliyor. Doğuda ise iştirakçilerin yarısının Sinti ve Romanların varlığından rahatsız olduğunu beyan ettiği haber veriliyor.
Almanya’da Federal Hükümetin Ayrımcılıkla Gayret Sorumlusu Ferda Ataman, Almanya’nın bir “ön yargılar cumhuriyetine” dönüşmesine karşı uyardı. Şimdiki araştırmanın sonuçlarını pahalandıran Ataman, “Ülkenin buna (ön yargılar cumhuriyetine) dönüşmesine müsaade vermemeliyiz, araştırma, demokrasiyle önemli bir sorun olduğunu ortaya koydu” diyerek tasasını lisana getirdi.
DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?