Aşağılık kompleksinin 7 belirtisi: Psikolojik bulgularla destekleniyor
Aşağılık kompleksi, bireylerde çoklukla 7 belirtiyle kendisini gösterir.
Kendine güvensizlik ve yetersizlik hissi: Kişi, muvaffakiyetlerini ve yeteneklerini küçümseme eğilimindedir. Daima olarak oburlarının başarılarıyla kıyaslama yaparak, kendisini yetersiz hisseder.
Sürekli onay arayışı: Kişi, diğerlerinden daima onay ve takdir bekler. Onaylanmadığında, kendisini kıymetsiz ve başarısız hissedebilir.
Aşağılık hissi ve içe dönüklük: Kişi, diğerleriyle etkileşimde bulunmaktan kaçınabilir, toplumsal ortamlarda rahat hissetmeyebilir ve toplumdan uzak durma eğiliminde olabilir. Bu durum, vakitle toplumsal fobiye dönüşebilir.
Başarı gayelerinde çok baskı: Aşağılık kompleksi olan bir kişi, daima olarak “daha iyi” olmak için çok bir baskı altında hissedebilir. Lakin bu baskı onları tükenmişlik noktasına getirebilir zira muvaffakiyetleri kendi içsel tatmininden fazla, diğerlerine kendini ispatlamaya yöneliktir.
Savunmacı tavır ve agresif yansılar: Kişi, kendisini savunmak için agresif reaksiyonlar verebilir. Bilhassa, tenkitler karşısında çok savunmacı tavır sergileyebilir ve bu da daha fazla yalnız kalmasına neden olabilir.
Başkalarına karşı üstünlük hissi: Farklı bir biçimde, birtakım durumlarda aşağılık kompleksi yaşayan bireyler, diğerlerine karşı üstünlük taslama eğiliminde olabilirler. Bu, aslında kendilerini bâtın bir halde muhafaza ve diğerlerini küçümseme eforlarından kaynaklanır.
Kötümserlik ve olumsuz kanılar: Kişi, ekseriyetle olumsuz kanılarla dolu bir iç dünyaya sahiptir. “Başaramam”, “Yetersizim”, “Kimse beni sevmez” üzere kanılar, kişinin zihninde daima yer edebilir.
Aşağılık kompleksinin gelişiminde genetik faktörler, erken yaş periyodu tecrübeleri, çevresel şartlar ve ferdî yaşantılar kıymetli rol oynar.
Alfred Adler’in teorileri, aşağılık kompleksinin çocukluk devrinde yaşanan duygusal zorluklar yahut çok tenkitler nedeniyle ortaya çıkabileceğini belirtiyor. Bilhassa ebeveynlerin çocuğa çok eleştirel ve denetimci bir tavır sergilemesi ya da çocuklukta yaşanan travmatik tecrübeler, aşağılık kompleksinin gelişimine yer hazırlayabilir.
Aşağılık kompleksi, tedavi edilebilir bir durumdur. Psikoterapi, bilhassa bilişsel davranışçı terapi (BDT) üzere yaklaşımlar, bu mevzuda tesirli olabilir. Terapist, bireye kendisinin pahasını ve gücünü fark etmesine yardımcı olabilir, ayrıyeten özgüven kazandırmak ve olumsuz fikir kalıplarını değiştirmek üzerine çalışmalar yapar.
