ABD’deki seçim Washington-Ankara ilişkisini nasıl etkiler?
ABD’de bıçak sırtı görünen başkanlık seçimi sonucunun, kim kazanırsa kazansın Ankara-Washington alakalarına tesirinin hudutlu olması bekleniyor.
İki NATO üyesi, Türkiye ve ABD, diyalog kanallarını daima açık tutsa da artık birçok mevzuda tıpkı fikirde olmadıklarını kabul ediyor.
Washington Enstitüsü Kıdemli Araştırmacısı Soner Çağaptay AFP’ye verdiği mülakatta, “Bugün iki taraf birtakım mevzularda uzlaşmakta, kimilerinde uzlaşamamakta ve yeni iş birliği tabanları aramakta anlaşmış görünüyor” diyor.
Rusya’dan hava savunma füzesi satın aldığı gerekçesiyle Türkiye’nin F-35 savaş uçağı programından dışlanması ve ABD’nin Suriye’de IŞİD’le gayrette kendine ortak olarak Kürt militanları (SDG) seçmesi ikili bağlantılarda esas değerli sorun alanları. Türkiye SDG isimli ABD dayanaklı örgütü PKK’nın uzantısı olarak görüyor. PKK, ABD’nin terör örgütleri listesinde bulunuyor.
Ankara’nın bilhassa Rusya ve Çin konusunda Batı’dan başka izlediği ikili dış siyaset da Washington’da rahatsızlık yaratıyor. Ukrayna savaşında Kiev’e açık takviye veren Türkiye, öte yandan Moskova ile yakın bağlantılarını sürdürüyor.
“Sorunlar çözülemeyecek kadar karmaşık”
Düşünce kuruluşu Brookings’den yorumcu Rich Outzen, Washington-Ankara alakalarının her vakit şiddetli olduğunu lakin gelinen noktada problemlerin artık çözülemeyecek kadar karmaşık göründüğünü şu sözlerle ifade ediyor:
“Washington etraflarında ABD-Türkiye problemlerinin çözülmeye değmeyeceği fikri alan kazanıyor. Bunu savunanlar, Washington’un Türkiye’nin taleplerine karşılık vermekten çıkarının çok az olduğunu düşünüyor.”
Seçimlerin akabinde Ocak 2025’te Beyaz Saray’ı halefine bırakmaya hazırlanan Joe Biden’ın geçen dört yılda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la görüşmekteki isteksizliği de ikili bağlantılardaki olumsuz atmosfere katkı yaptı.
Erdoğan ve Biden 2022’de G20 tepesi için geldikleri Endonezya’da baş başa görüşmüştüFotoğraf: Achmad Ibrahim/AP Photo/picture alliance
Biden başkanlığı sırasında Türkiye’yi ziyaret etmedi yahut öteki programlar için ABD’de bulunan Erdoğan’ı Beyaz Saray’da ağırlamadı. Demokrat önder seçilmeden evvel 2020 yılında New York Times gazetesinde verdiği bir mülakatta Erdoğan için “otokrat” demişti.
Ankara’nın İsveç’in NATO’ya iştirakine yeşil ışık yakmasıyla münasebetler biraz yumuşadı, geçen Ocak ayında Washington Türkiye’ye F-16 savaş uçağı satışını onayladı.
Ankara kimi ister: Trump mı, Harris mi?
Ancak İsrail’in Gazze’de yürüttüğü savaş Ankara-Washington ortasında olumlu gündem eforlarını baltaladı. Şu ana Türk yetkililer seçimleri kimin kazanmasını tercih ettiklerine dair yorum yapmaktan kaçınıyor. Kimileri Trump’ın Erdoğan ile daha düzgün anlaştığı, bu nedenle Cumhuriyetçilerin kazanmasının Türkiye’nin lehine olabileceği görüşünde. Trump periyodunda Erdoğan iki defa Beyaz Saray’a gitmişti.
Ancak aksi görüştekiler de var. Dış siyaset analisti Serkan Demirtaş, “Kamala Harris idaresinden yana olanlar evvelki Trump periyodunun ikili alakalarda hiçbir yeterli anı bırakmadığına dikkat çekiyor. Trump’ın Türk iktisadını amaç alan akınları Ankara’yı çok sıkıntı durumda bıraktı” diyor.
Türkiye’de Amerikalı din adamı Andrew Brunson’ın tutuklanmasının akabinde Trump direkt Türk iktisadını maksat alan adımlar atmış, bu Türk lirasında sert bir düşüşü tetiklemişti.
AFP / MUK,ET