Genetikte çığır açan keşif: Geçmişten geleceğe yolculuk mümkün mü?
Bir vakitler tabiatın sonsuz geçmişine gömülen mamutlar, dodo kuşları ve Tazmanya kaplanları, genetik mühendislik sayesinde tekrar hayat bulabilir mi?
ABD merkezli biyoteknoloji şirketi Colossal Biosciences, yok olmuş çeşitleri hayata döndürme emeliyle aldığı yeni yatırımlarla gündemde.
435 MİLYON DOLARLIK FON
2021 yılında teşebbüsçü Ben Lamm ve Harvard Üniversitesi Genetik Profesörü George Church tarafından kurulan şirket, son olarak 200 milyon dolarlık ek yatırımla toplam fonunu 435 milyon dolara çıkardı. Colossal Biosciences’ın gayesi, kaybolan tiplerin DNA’larını kullanarak, onlara genetik olarak yakın yeni organizmalar üretmek.
TARTIŞMALAR DEVAM EDİYOR
Bu projeler bilim dünyasında olduğu kadar kamuoyunda da geniş yankı uyandırdı. Destekleyenler, biyoteknolojinin sonlarını zorlayan bu çalışmaların kuşağı tükenme tehlikesindeki çeşitlerin korunmasına katkı sağlayabileceğini düşünüyor.
Ancak eleştirmenler, bu teşebbüslerin daha çok yatırımcı ilgisini çekmeyi amaçladığını ve beklenmedik ekosistem problemlerine yol açabileceğini savunuyor.
Nuffield Biyoetik Kurulu Lider Yardımcısı Melanie Challenger, bu cins projelerin “gerçek bir yine diriliş” olmadığını belirterek, “Bu aslında yeni bir cins yaratmak. Genetik olarak değiştirilmiş organizmalar üzerinde etik açıdan düşünülmesi gereken çok fazla mevzu var” dedi.
Colossal Biosciences, jenerasyonu tükenen hayvanları geri getirmek için klonlama, genetik düzenleme ve seçici çiftleştirme yollarını kullanıyor. Örneğin:
- Mamutlar: Asya fillerinin genetik yapısı düzenlenerek.
- Dodo Kuşu: Nicobar güvercinlerinden faydalanarak.
- Tazmanya Kaplanı: Yağ kuyruklu dunnart isimli keseli hayvan kullanılarak.
Ancak, bu usullerin uygulanabilirliği ve sonuçları hâlâ meçhul. Texas A&M Üniversitesi İdeoloji Profesörü Clare Palmer, “Değişen ekosistemler nedeniyle, kuşağı tükenmiş hayvanların doğal ortamlara ahenk sağlaması sıkıntı olabilir,” diye uyarıyor.
Colossal’ın projelerine yönelik bir diğer tenkit, bilimsel çalışmalarının akademik mecmualarda yayımlanmaması. Bu durum, çalışmaların bilim dünyası tarafından değerlendirilmesini zorlaştırıyor. Şirket yetkilileri ise birtakım çalışmalarını akademik ortamlarda paylaşmayı planladıklarını belirtti.
Colossal Biosciences, soyu tükenmiş hayvanları geri getirme konusunda daha büyük projeler planlıyor. Şirket ayrıyeten, kuzey beyaz gergedanını kurtarma ve filler için geliştirilen aşı çalışmaları üzere şimdiki biyolojik çeşitlilik projelerine de yatırım yapıyor.
