6 soruda Almanya’daki tarihi seçim ve aşırı sağın yükselişi
Almanya’da bugün yapılacak erken genel seçim, çok sağın gölgesinde gerçekleşiyor.
Erken seçimler öncesinde bilhassa Suriyeli ve Afgan göçmenlerin ülkelerine dönmesi en değerli vaatlerden biri pozisyonunda.
Peki ülke tarihinin en kritik seçimlerinden biri hakkında neler biliyoruz?
ALMANLAR KİME OY VERİYOR?
Bu bir parlamento seçimi. Alman halkı, parlamentonun alt kanadı olan yeni Bundestag’ı seçmek için oy kullanıyor.
Bundestag, Alman Parlamentosu’nun alt meclisidir. Genel olarak dört yıllığına direkt, özgür, eşit ve kapalı bir oy verme süreciyle seçilen Alman halkının temsilcilerinden oluşur.
Meclis, Bundesrat ile birlikte federal seviyede hükümetin yasama organını oluşturur.
BAŞBAKANLIK İÇİN KAÇ ADAY VAR?
Almanya’da başbakanlık için 5 aday bulunuyor.
OLAF SCHOLZ
Bunlardan birincisi yaklaşık üç yıldır misyonda olan Olaf Scholz. Misyona geldiğinden beri devam eden Ukrayna savaşının Alman iktisadına tesiri nedeniyle şiddetli bir gayret veriyor.
Sosyal Demokrat Partili (SPD) siyasetçi, taban fiyatı saat başına 12,82 eurodan 15 euroya çıkarmayı ve yatırımları artırmak için “Almanya fonu” kurmayı vaat ediyor.
FRİEDRİCH MERZ
Scholz’un en büyük rakibi Hıristiyan Demokrat Parti (CDU) Genel Lideri ve Birlik Partileri’nin (CDU/CSU) Başbakan adayı Friedrich Merz.
2022’de CDU liderliğine gelen siyasetçi, bilhassa göç siyasetleri konusunda AfD’yle işbirliği yaptığı için eleştiriliyor.
Merz, hudut denetimlerini artırmayı ve iltica süreçlerini hızlandırmayı vaat ediyor.
ALICE WEIDEL
2013’te kurulan AfD’nin birinci başbakan adayı Alice Weidel, dünyanın en varlıklı insanı Elon Musk ve ABD Lider Yardımcısı JD Vance’in takviyesiyle gündemden düşmüyor.
AfD’liler Weidel’ı, yasaklı Nazi sloganı Alles für Deutschland’a (Almanya için Her Şey) andıran Alice für Deutschland (Almanya için Alice) sloganıyla destekliyor.
SAHRA WAGENKNECHT
Sol Parti’nin kurucularından Sahra Wagenknecht, geçen yıl ocakta partiden ayrılıp Sahra Wagenknecht İttifakı’nı (BSW) oluşturdu.
Wagenknecht, kayıtdışı göçe karşı katı önlemleri savunurken, Rusya’yla alakaların güzelleştirilmesini istiyor. Wagenknecht, görüşleriyle hem sağ hem de sol çizgideki seçmenlerden takviye alıyor.
ROBERT HAEBECK
İktidar ortağı Yeşiller’in lideri Robert Haebeck, ısınma için fosil yakıt kullanımına ve nükleer güce karşı çıkışıyla biliniyor.
Haebeck, oylarını artırmak için AfD’yle işbirliği yaptığı için Merz’i eleştiriyor ve Ukrayna’ya yardımların artırılması gerektiğini savunuyor.
ALMAN HÜKÜMETİ NEDEN DÜŞTÜ?
Scholz liderliğindeki hükümet, Avrupa’nın İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki en büyük krizini kucağında buldu. 24 Şubat 2024’te Rusya, Ukrayna’yı işgale başladı. Savaş, doğalgazda Rusya’ya bağımlı Almanya’yı direkt etkiliyordu.
Scholz, Almanya’nın dış ve savunma siyasetinde değerli değişikliğe gitti.
Pandeminin tesirleri, Scholz’un üç yıl süren başbakanlık periyodunda hissedilmeye başladı. Avrupa’nın birinci, dünyanın üçüncü büyük iktisadı resesyona girdi. Almanya’nın İkinci Dünya Savaşı sonrası en uzun resesyonu devam ediyor.
Hükümet, ekonomik krizin ortasında bütçe tartışmasına tutuştu.
Scholz, partisinin çıkarlarını ülkenin çıkarlarının önüne koymakla suçladığı Maliye Bakanı Lindner’i görevden aldı. Vazifeden alınan Lindner hükümetten ayrıldı. Scholz’un koalisyon hükümeti azınlığa düştü.
Sosyal Demokrat Başbakan, Aralık’ta, iki partili hükümeti için parlamentodan güvenoyu istedi.
Alman Federal Meclisi, Scholz hükümetine güvenoyu vermedi. Cumhurbaşkanı, Anayasa gereği erken seçim kararı aldı.
YENİ SEÇİM SİSTEMİ NEDİR?
Almanya’daki seçim sistemi, II. Dünya Savaşı sonrasında aşırılıkçı partilerin tek başına iktidara gelmesini önleyecek halde yine oluşturuldu.
2023’teki ıslahatla birlikte parlamenter sayısı da 630’la sonlandırıldı. Hükümeti kurmak için 316 milletvekili gerekiyor.
Hiçbir partinin bugün alacağı oylarla tek başına bu çoğunluğu sağlaması beklenmiyor.
ANKETLER NEYİ GÖSTERİYOR?
Son seçim anketlerine nazaran AfD, yaklaşık yüzde 20 oy oranı ile ikinci sırada yer alıyor. Parti, dört yıl öncesine kıyasla oylarını iki katına çıkarmış durumda.
Almanya’nın muhafazakar Hıristiyan Demokrat Birliği (CDU) ve Hıristiyan Sosyal Birliği (CSU) koalisyonu ise yüzde 30’un çabucak altında bir oy oranı ile birinci sırada bulunuyor.
Mevcut iktidar partisi Toplumsal Demokratlar (SPD) ise son yıllarda önemli bir düşüş yaşadı ve şu anda yüzde 15 düzeylerinde seyrediyor.
AŞIRI SAĞCI PARTİ AFD’NİN FARKI NE?
AfD mültecileri engellemeyi, reddedilen sığınmacıları hudut dışı etmeyi ve toplu hudut dışı etmeler için baskı yapmayı amaçlıyor.
“Geleneksel” Alman kültürünü teşvik ediyor, İslam’ı reddediyor, insan üretimi iklim değişikliğini sorguluyor, nükleer enerjiyi destekliyor, çeşitlilik ve cinsiyet politikalarına karşı çıkıyor.
Parti ayrıyeten NATO’nun rolünü kısıtlamak ve Avrupa Birliği’ni yeni bir oluşumla değiştirmek istiyor.
