57 yaşında Torosların müzik mirasını yaşatıyor: “Yaşayan İnsan Hazinesi” ödülünü aldı
Ezgilerini ustası olduğu klâsik tef ile seslendiren sanatçı, yöre mirasının yitip gitmemesi ve gelecek kuşaklara aktarılması için emek harcıyor. Canlı bu özelliğiyle klâsik müzik ve delbek icracısı olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı “Yaşayan İnsan Hazinesi” mükafatını aldı.
“KOYUN GÜDERKEN TÜRKÜ SÖYLERDİM”
Yöresel sanatçı Gülay Canlı, Antalya’nın İbradı ilçesinde doğduğunu ve 21 yaşına kadar İbradı’da yaşadığını söyledi. Hayvancılıkla geçinen kalabalık ailenin en büyük çocuğu olduğunu söyleyen Canlı, “Koyuncu Yörük çocuğuyum. Ben Eynif Ovasında dünyaya gelmişim. 21 yaşına kadar İbradı’da koyun güderek, kuzu güderek büyüdüm. 12 çocuğun en büyüğüyüm.3 kardeşim bebek iken öldüler. 9 kardeşiz. Okula gidip gelirken, koyun güderken türkü söyleye söyleye masraf gelirdim. Koyun güderken türkü söyleye söyleye türkülere ilgimi geliştirdim” dedi.
Evleninceye kadar İbradı dışına çıkmadığını söyleyen Canlı, “21 yaşında evlenerek İstanbul’a gittim. Evleninceye kadar İbradı dışına çıkmamıştım. Birinci sefer nikah süreçleri için Akseki’ye gitmiştim. İstanbul’a adapte olduk. Pandemiye kadar İstanbul’da yaşadık. Pandemiden sonra tekrar İbradı’ya döndük. İbradı’da 4-5 dönüm bağım vardı. Buraya küçük bir çiftlik oluşturduk. Burada ineklerim, koyun, kuzu, keçilerim var. Artık İbradı’da yaşıyorum” dedi.
“KÜÇÜKKEN KÖY DÜĞÜNLERİNE GİDERDİK”
Küçükken 6-7 yaşından itibaren türkü söylemeye merakının olduğunu anlatan Canlı, “Küçükken köy düğünlerinde tef çalıp türkü söyleyen ablalarımızın, yengelerimiz, halalarımızın yanlarına otururduk. Onlardan def çalmasını öğrenmeye çalışırdık. 12-13 yaşından bu yana tefe ve İbradı türkülerine ilgi duyuyorum. Sonra sesimizin hoş olduğunu ve bu kabiliyetin olduğunu bilen büyükler bize, “Gel kızım senin ağzına yakışacak, geliver, sokuluver, sende öğren, zanaatın berbatı çalgıcılık oda yanında bulunsun” derlerdi. Oynayana oyunu önerirler, çalmaya söylemeye münasip gördüklerini de ona önerirlerdi. Benim ustam ninem ve halamdı. Türkülerin birçoklarını onlardan öğrendim. Onların yanına sokula sokula gelin okşama türkülerine, oyun türkülerine hepsine aşina oldum. Zati türkülerin genelini çok seviyorum. Radyolarda duyduğum türküleri daima ezberime alıyordum. Gece koyun güderken, okula gidip gelirken daima türkü söylüyordum” diye konuştu.
“EŞİM TEŞVİK ETTİ”
Evde de daima türkü söylediğini söyleyen Canlı, “Eşim bana “Türkü söylemesini çok seviyorsun, çenende durmuyor, ağzında kapanmıyor, bir müzik okuluna bir yere git sevdiğin işi daha şuurlu yaparsın” diyordu. Tatbiki bizde kızlar ne kadar düğünlerde söylesek de dışarıda söylemek bayanlara ayıptı. Sonra bir gün karar verdim. Bir hoca ile tanıştım. Ben yavaş bağlama dersi almaya başladım. Bağlama dersi veren hocamın sayesinde de İbradı türkülerini okuyarak benim bir kültür taşıyıcısı olduğumun farkına vardım. Hocama bizim yöremizin türkülerini söyleyerek örnekler verdim. Hocamız bana İbradı türkülerini albüm yapacağız. İbradı türkülerini, İbradı kültürünü taşıyan sen olacaksın. Sen bir kültür taşıyıcısı sın dedi. Ben o vakit kendimin bir kültür taşıyıcısı olduğumu fark ettim. Tabi ki kendimi birden stüdyoda buldum. Yaklaşık bir ay üzere bir çalışmamız oldu. Albüm ortaya çıktı. Tabi ki çok heyecanlıydım. Ben İbradı’ya gelmeden albüm İbradı’ya geldi. Çocukluğumda türküleri öğrendiğim ablalarımız çok beğendiler. Yaşlılar duygulandılar. 86 yaşında bir amca elimi öpmeye kalktı. “Kızım ben bu türküleri ben 40 yıldır duymuyordum. Bu bize çok büyük bir armağan, kültürümüzü yaşattığın için teşekkür ederiz” dedi. Gayemiz türkülerimize rastgele bir çalgı eklemeden söyledik. Aslında bizim İbradı türküleri tefle çalınıp söyleriz ve oynarız. Birçokta ağıttır. Bizimde gayemiz oydu esasen. Türküleri doğdukları üzere icra ettik. Biraz bodoslama oldu lakin uygun ki hayatımda olmuş dediğim çalışmalardan biriydi” dedi.
“BÜYÜK İLGİ GÖRDÜ”
2010 yılında doğal sesiyle ve rastgele bir enstrüman kullanmadan yalnızca def çalarak albüm yaptığını anlatan Canlı, “İbradı türküleri albümüm piyasaya çıktıktan sonra yurt içinden ve yurt dışından büyük ilgi gördü. Bu albüm beni ve İbradı türkülerini tanıttı. Bana çok kişi ulaştı. Ben burada kültür elçiliği misyonunu farkında olmadan yüklenmişim. Şenliklere katıldım. Üniversite öğrencilerinin tez çalışmalarından danışmanlık yaptım. Üniversitelerde konferanslara katıldım. Yurt dışında bir çok şenliğe ve konferansa katıldım. Yurt dışında ülkemi temsil ettim. Kültür Bakanlığı tarafından mahalli sanatçı unvanı aldım. Fırsat buldukça düğünlere, şenliklere gidiyorum. Hala da kendi etrafımdaki gençlere, ilgi duyanlara öğretmeye çalışıyorum.” Televizyon çekimi gelenleri ise konutumda konuk ediyorum. Dışarıya fazla gidemiyorum. Zira hayvanlarım var” diye kelamlarına ekledi.
Gülay Canlı, Kültür ve Turizm Bakanlığı “Yaşayan İnsan Hazinesi” mükafatını aldı
