Dünya

2024 yılına bakış: Dünya sahnesine damga vuran olaylar

izmir haberOcak 2, 2025

5 5 dakika okuma süresi

2024 yılı dünyada birçok dönüm noktası olaya sahne oldu.

Savaşlardan doğal afetlere siyasi krizlerden teknolojik gelişmelere bu yıl dünyada yaşananlar…

JAPONYA’YI ZELZELE VURDU

2024 yılına girer girmez, dünya bir felaketle sarsıldı.

Japonya’nın batısındaki İşikawa eyaleti ve bu bölgedeki Noto Yarımadası kıyısında ocak ayının birinci haftasında çok sayıda sarsıntı meydana geldi.

Depremlerde 240’ın üstünde kişi hayatını yitirirken, sarsıntılar sonrası oluşan tsunami nedeniyle bölge genelinde 1,9 kilometrekarelik alan sular altında kaldı.

İRAN’DA TERÖR SALDIRISI

İran İhtilal Muhafızları Ordusu Kudüs Gücü Kumandanı Kasım Süleymani’nin ABD’nin Bağdat’taki hücumunda öldürülmesinin 4. yılı münasebetiyle 3 Ocak’ta düzenlenen anma merasimde, kabristana giden yol üzerinde iki patlama meydana geldi.

Saldırılarda bayan ve çocukların da ortalarında olduğu 89 kişi hayatını kaybetti, 284 kişi yaralandı.

İranlı yetkililer, patlamaların canlı bomba hücumları sonucu gerçekleştiğinin tespit edildiğini duyurdu, akınları terör örgütü DAEŞ üstlendi.

İSRAİL’E SOYKIRIM DAVASI

Güney Afrika Cumhuriyeti, İsrail’in 7 Ekim 2023’ten itibaren Gazze’de işlediği fiillerle 1948 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Mukavelesi’ni ihlal ettiği gerekçesiyle UAD’de 29 Aralık 2023’te dava açarak süreksiz önlem kararı alınmasını talep etti.

Söz konusu davanın ihtiyati önlem taleplerine ait duruşması 11 Ocak’ta Hollanda’nın Lahey kentinde başladı.

UAD, İsrail’in Gazze sakinlerine yönelik öldürme, taarruz ve yıkımla ilgili her türlü hareketten kaçınması ve soykırımı önlemek için tüm önlemleri almasına hükmetti.

TÜRKİYE’NİN BİRİNCİ UZAY YOLCUSU

Türkiye’nin birinci uzay yolcusu Alper Gezeravcı’nın da içinde bulunduğu SpaceX’e ilişkin uzay aracı, 19 Ocak’ta, NASA’nın Florida’daki Kennedy Uzay Merkezi’nden muvaffakiyetle fırlatıldı.

Böylece birinci Türk astronot unvanını alan Gezeravcı’nın uzaydaki birinci kelamı “İstikbal göklerdedir” oldu.

Axiom-3 (Ax-3) mürettebatını taşıyan Dragon uzay aracı, 20 Ocak’ta Milletlerarası Uzay İstasyonu’na (UUİ) muvaffakiyetle kenetlendi.

Dragon kapsülü, 9 Şubat’ta ABD’nin Florida eyaleti açıklarında okyanusa iniş yaptı.

İLK BEYİN ÇİPİ YERLEŞTİRİLDİ

ABD’li nöroteknoloji şirketi Neuralink’in kurucusu Elon Musk, 30 Ocak’ta, birinci kere bir beşere beyin çipinin yerleştirildiğini açıkladı.

Musk, yaklaşık bir ay sonra, beyin çipi yerleştirdikleri kişinin fikir yoluyla bilgisayar faresini denetim edebildiğini belirtti.

Ardından 21 Mart’ta Neuralink, beyin çipi yerleştirdikleri kişinin fikir yoluyla satranç oynadığını kaydetti.

PUTİN’İN BİR NUMARALI RAKİBİ ÖLDÜ

Rusya Federal Cezaevi Hizmetleri, 16 Şubat’ta, tutuklu muhalif Aleksey Navalni’nin cezaevinde hayatını kaybettiğini bildirdi.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, Navalni’nin Rusya’daki cezaevinde vefatına ait emniyetli ve şeffaf bir soruşturulma yürütülmesi davetinde bulundu.

MOSKOVA’DA TERÖR SALDIRISI

Moskova’da “Crocus City Hall” isimli konser salonuna 22 Mart akşamı silahlı şahıslarca akın düzenlendi.

Sosyal medyada paylaşılan manzaralarda saldırganların otomatik silahlarla salonda rastgele ateş açtıkları görüldü.

Konser salonunun bulunduğu binanın çatısı, çıkan yangının akabinde çöktü.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, saldırıyı düzenleyen 4 teröristin de içinde olduğu 11 kişinin yakalandığını belirtti.

Saldırıda 144 kişi hayatını kaybetti.

GAZZE’DE TOPLU MEZARLAR

BM İnsan Hakları Kurulu, İsrail’in ağır akınları altındaki Gazze’de hemen ateşkes sağlanmasını talep eden karar tasarısını kabul etti.

İsrail ordusunun baskın düzenleyerek yüzlerce Filistinliyi öldürdüğü ve harabeye çevirdiği Gazze kentindeki Şifa Hastanesi avlusunda toplu mezar bulundu.

BİRÇOK ÜLKE FİLİSTİN’İ TANIDI

Barbados idaresi, Jamaika, Bahamalar, Norveç, İspanya, İrlanda, Slovenya ve Ermenistan, Filistin’i devlet olarak tanıma kararı aldı.

İRAN CUMHURBAŞKANI HELİKOPTER KAZASINDA ÖLDÜ

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan helikopter kazasında hayatını kaybetti.

NETANYAHU İÇİN TUTUKLAMA KARARI BAŞVURUSU

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Başsavcısı Kerim Han, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında “yakalama kararı” müracaatında bulundu.

Han, Netanyahu ve Gallant’a ilaveten Hamas Siyasi Ofis Lideri İsmail Haniye, Hamas’ın Gazze’deki lideri Yahya Sinvar ve Hamas’ın askeri kanadı İzeddin el-Kassam Tugayları’nın lideri Muhammed ed-Dayf hakkında “yakalama kararı” müracaatında bulundu.

TRUMP’A SUİKAST GİRİŞİMİ

14 Temmuz’da Trump’ın başkanlık seçimleri öncesinde Pensilvanya’da düzenlediği seçim kampanyası sırasında kürsüde konuşurken yaklaşık 7 el silah sesine misal patlamalar duyuldu.

İlk patlamanın akabinde Trump’ın kürsüde sağ kulağını tuttuğunun görülmesinin akabinde, muhafazaları, Trump’ın etrafını sardı.

Trump’ın, kürsüden inmeden evvel sağ yanağında kanlar akarken yumruğunu havaya kaldırdığı anlar kameralara yansıdı.

NETANYAHU, ABD KONGRESİ’NDE KONUŞTU

İsrail’in Gazze’deki taarruzları sürerken Netanyahu, 24 Temmuz’da ABD Kongresi başkanlarının daveti üzerine Kongre’deki ortak oturumda yaklaşık 1 saat süren konuşma yaptı.

ABD Kongresindeki konuşması sırasında 56 kere ayakta alkışlanan Netanyahu, konuşmasında Gazze’nin Refah bölgesinde hiç sivilin öldürülmediğini ileri sürdü.

HAMAS LİDERİ HANİYE ÖLDÜRÜLDÜ

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın yemin merasimine katılmak için Tahran’da bulunan Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye’nin, misafir olduğu konut 31 Temmuz’da 02.00 sıralarında havadan atılan mermiyle maksat alındı.

Haniye, uğradığı suikast sonucunda hayatını kaybetti.

Suikasta uğraması birçok ülkede protesto edilen Haniye için gıyabi cenaze namazları kılındı.

İLK YAPAY ZEKA YASASI

Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde kullanılan yapay zeka sistemlerinin temel insan haklarına ve güvenliğine ziyan vermeyecek formda işlemesi hedeflenen, dünyanın birinci “Yapay Zeka Yasası” resmi gazetede yayımlanmasının akabinde AB üyesi ülkelerde 1 Ağustos’ta yürürlüğe girdi.

BANGLADEŞ’TE ÖĞRENCİLER SOKAĞA DÖKÜLDÜ

Bangladeş’te 1971’deki Bağımsızlık Savaşı’nda misyon alan şahısların çocuklarına kamuda kontenjan ayrılması kararının akabinde ülkede büyük protestolar baş gösterdi.

Gösteriler sırasında şiddet olayları artarak devam ederken Başbakan Pir Hasina 5 Ağustos’ta resmi konutundan ayrılarak askeri helikopterle Hindistan’a gitti, göstericiler ise bu sırada Başbakan’ın resmi konutunu bastı.

İSRAİL’İN DAVET AYGITI SALDIRISI

İsrail, 17-18 Eylül’de Hizbullah’ın kullandığı “pager” isimli davet aygıtlarına ve telsizlere sızdı, sinyal verdiği için sahipleri tarafından ellerine alınan aygıtlar bu esnada infilak etti.

Çağrı aygıtları ve telsizlerin patlatılması nedeniyle 37 kişi hayatını kaybetti, 3 binden fazla kişi yaralandı.

NETANYAHU İÇİN TUTUKLAMA BUYRUĞU ÇIKTI

UCM, 21 Kasım’da Gazze’de işlenen savaş kabahatleri ve insanlığa karşı kabahatlerden İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama buyruğu çıkardığını duyurdu.

Mahkeme ayrıyeten İsrail’in, UCM’nin yargı yetkisine ait itirazlarını reddederek Filistin topraklarında işlenen kabahatler üzerinde yargı yetkisinin bulunduğuna hükmetti.

DONALD TRUMP YENİDEN ABD BAŞKANI SEÇİLDİ

ABD’liler 5 Kasım’da başkanlık seçimi için sandık başına gitti. Cumhuriyetçilerin adayı Trump ile Demokratların adayı Kamala Harris’in yarıştığı seçimi Trump kazandı.

Rakibi Harris’e yaklaşık 5 milyon oy fark atan Trump, zafer konuşmasında “47. lider seçilmem hasebiyle Amerikan halkına teşekkür ediyorum” dedi.

SURİYE’DE ESAD REJİMİ ÇÖKTÜ

Suriye’de 27 Kasım’da rejim aksisi silahlı kümeler ile Beşar Esad güçleri ortasında çatışmalar ağırlaştı.

Rejim tersi silahlı kümeler, 30 Kasım ile 7 Aralık tarihleri ortasında Halep, İdlib, Hama ve Humus üzere en büyük vilayetlerde üstünlük kurdu.

Suriye’de 1963’de iktidara gelen Baas Partisinin 61 yıllık iktidarı, 2011’de özgürlük talebiyle başlayan halk hareketlerinin şiddetle bastırılmak istenmesiyle patlak veren iç savaşta, başşehir Şam’ın 8 Aralıkta rejimin denetiminden çıkmasıyla çöktü.

Rejim lideri Beşar Esad, 8 Aralık’ta başşehirden kendisi ve ailesi için sığınma sağlama kararı alan Rusya’ya kaçtı.

GÜNEY KORE’DE BAŞARISIZ SIKIYÖNETİM İLANI

Güney Kore Devlet Başkanı Yoon, 3 Aralık gecesi televizyonda yaptığı konuşmada, “muhalefetin devlet aksisi aktivitelere karıştığı” gerekçesiyle sıkıyönetim ilan etti.

Aynı gece Ulusal Mecliste düzenlenen acil oturumda sıkıyönetim kararının kaldırılmasına ait verilen önerge, 190 milletvekilinin oyuyla kabul edildi.

Ulusal Meclis Başkanlığı Ofisi, sıkıyönetimin, yapılan oylamanın akabinde “hükümsüz” hale geldiğini açıkladı.

Bunun üzerine Bakanlar Şurasını toplayan Yoon, kabinenin onayının akabinde sıkıyönetimi sona erdirdiğini duyurdu.

FRANSA’DA HÜKÜMET DÜŞTÜ

Fransa’da Mecliste güvenoyu alamayan Başbakan Michel Barnier’nin merkez sağcı azınlık hükümeti 3 aylık vazifesinin akabinde 4 Aralık’ta düştü.

Fransa’da muhalif solcu ve çok sağcı milletvekilleri Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un 3 ay evvel atadığı Michel Barnier’nin merkez sağcı azınlık hükümetinin güvenoyu alamayarak düşmesini memnuniyetle karşıladı.

Macron, Başbakan Barnier’nin istifasını onayladı. Barnier hükümetinin düşürülmesinin akabinde Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından 13 Aralık’ta Başbakan olarak atanan François Bayrou yeni hükümeti kurdu.