1 Mayıs işçi ve Emekçi Bayramı nasıl ortaya çıktı? 1 Mayıs’ın tarihi
Avustralya’nın Melbourne kentinde 1856’da taş duvar ustaları ve inşaat personelleri ağır çalışma müddetinin günlük 8 saate düşürülmesi talebiyle iş bıraktı. Personeller, taleplerini lisana getirmek için 21 Nisan’da 1856’da Melbourne Üniversitesi’nden Parlamento Konutu’na kadar yürüdü.
Avustralya’nın akabinde ABD’deki personeller de patronlardan 1884’te çalışma saatlerinin azaltılması talebinde bulundu. ABD’de günlük çalışma mühletinin 12 saatten 8 saate indirilmesi için başlatılan çaba, 1886’da kitlesel grevlerle yaygınlaşıp global bir nitelik kazandı.
Milletlerarası Personel Kardeşliği Teşkilatının 1889’daki Paris Kongresi’nde, yılın bir gününün dayanışma gayesiyle personellerin ortak bayramı ilan edilmesi kararlaştırıldı. ABD’li sendikacıların önerisi üzerine o gün “1 Mayıs” olarak belirlendi.
O tarihten itibaren 1 Mayıs, dünyanın dört bir yanında “Emek Bayramı”, “İşçi Bayramı” ve “1 Mayıs Bayramı” üzere isimlerle kutlanmaya başlandı.
İLK RESMİ KUTLAMA 1923’TE
Osmanlı’da 1 Mayıs birinci sefer 1911’de Selanik’teki tütün, pamuk ve liman emekçileri tarafından kutlandı. İstanbul’daki birinci kutlama ise 1912’de yapıldı.
Cumhuriyet döneminde ise Sovyetler Birliği ile dostluk alakası çerçevesinde 1 Mayıs 1922’de Ankara’da Emekçi Bayramı olarak kutlandı. Resmi olarak kutlanması ise birinci kere 1 Mayıs 1923’te oldu.
NE VAKİT RESMİ BAYRAM OLDU?
Taksim Meydanı’nda 1977’de düzenlenen 1 Mayıs programında, DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler’in konuşması sırasında meydandakilere ateş açılması sonucu 37 kişi hayatını yitirdi, yüzlerce kişi yaralandı.
Bu olay da münasebet gösterilerek 12 Eylül askeri darbesinin akabinde 1 Mayıs, bayram olmaktan çıkarıldı ve kutlanması yasaklandı.
Darbecilerin resmi tatil olmaktan çıkardığı 1 Mayıs, yıllar sonra 2009’da “Emek ve Dayanışma Günü” ismiyle tekrar resmi tatil ilan edilerek, coşkuyla kutlanmaya başlandı.
