Uzayda kritik keşif: İki galaksi çarpışacak
Astronomlar, Samanyolu kadar yıldız barındıran iki uzak galaksinin, cihanın bugünkü yaşının beşte biri kadarken (yaklaşık 11.4 milyar yıl önce) çarpışma rotasında olduğunu tespit etti.
Şili’deki iki teleskopla yapılan müşahedeler, bu devasa galaksilerin kaçınılmaz birleşmeleri öncesindeki etkileyici sahneyi, Orta Çağ’da mızraklarıyla birbirine hakikat at süren şövalyelere benzetiyor.
Bu galaksilerden birinin merkezinde, bir harika kütleli kara delik tarafından beslenen son derece parlak bir kuasar bulunuyor. Kuasar, bir galaksinin merkezinde yer alan muhteşem kütleli bir kara deliğin etrafına düşen husus nedeniyle ortaya çıkan, son derece parlak ve enerjik bir gök cismi.
Kuasarın yaydığı ağır radyasyon, öteki galaksideki yıldız oluşumunu durma noktasına getirdi. Olağanda yıldızların doğduğu moleküler gaz bulutları, bu radyasyonun tesiriyle sadece çok küçük ve yıldız oluşumuna elverişsiz parçacıklara dönüştü.
Rusya’daki Ioffe Enstitüsü’nden astrofizikçi Sergei Balaşev, kelam konusu tesirin birinci sefer gözlemlendiğini belirterek, “Kuasarın radyasyonu, komşu galaksinin gazını bozarak yıldız oluşumunu önemli formda engelledi” dedi.
Galaksiler ortasındaki bu etkileşim, kuasar barındıran galaksiden yayılan güçlü bir ışın demetinin, öteki galaksinin içine hakikat mızrak üzere saplanmasıyla tanım edildi. Fransa’daki Paris Astrofizik Enstitüsü’nden Pasquier Noterdaeme, “Bu ışın, tıpkı bir şövalyenin mızrağı üzere rakip galaksiyi yaralıyor” tabirlerini kullandı.
GÜNEŞİN 200 MİLYON KATI
Araştırmacılar, kuasarı besleyen harika kütleli kara deliğin kütlesini Güneş’in yaklaşık 200 milyon katı olarak hesapladı. Bu, Samanyolu’nun merkezindeki ve Güneş’in sadece 4 milyon katı olan ‘Sagittarius A’ kara deliğinden çok daha büyük. Kara delik etrafında süratle dönen gaz ve toz, sürtünme nedeniyle ısınarak iki istikamette güçlü radyasyon demetleri yayıyor. Bu ışınlardan biri, direkt başka galaksiye çarparak içindeki gaz yapısını bozdu.
Gözlemler, Şili’deki Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizisi (ALMA) ile galaksilerin yapısını inceleyen araştırmacılar tarafından yapıldı. Avrupa Güney Gözlemevi’ne ilişkin Çok Büyük Teleskop (VLT) ise kuasarı ve komşu galaksideki gazı tahlil etmekte kullanıldı.
Uzmanlar, vakitle bu iki galaksinin birleşerek daha büyük tek bir galaksiye dönüşeceğini ve kuasarın, etrafındaki maddeyi tükettikçe sönümleneceğini belirtiyor.
